ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.-Γιάκομπ Μπαχόφεν (1).

 

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ .

1. Γιόχαν Γιάκομπ Μπαχόφεν (Jochan Jacob Bachofen).Ο άνθρωπος που συνδέθηκε με τον όρο ''Μητριαρχία''.

Ο Γιόχαν Γιάκομπ Μπαχόφεν (1815-1887) υπήρξε Ελβετός κοινωνιολόγος , ιστορικός και πανεπιστημιακός. Δίδαξε Ρωμαϊκό δίκαιο στη Βασιλεία (1841-45) και αφιερώθηκε στη μελέτη των πρωτόγονων κοινωνιών, της μυθολογίας και των συμβολισμών των αρχαίων πολιτισμών. Πίστευε ότι η εξέλιξη των θρησκευτικών αντιλήψεων των ανθρώπων επιδρά πάνω στην υλική ζωή τους . Στο πιο γνωστό του έργο ''Η Μητριαρχία'' (Das Mutterrecht-1861),διατύπωσε την υπόθεση ύπαρξης ενός κοινωνικού σταδίου που προηγήθηκε της πατριαρχίας και της μονογαμίας,οι σεξουαλικές σχέσεις ήταν ελεύθερες (εταιρισμός) και όπου η γραμμή καταγωγής υπολογιζόταν από τη μεριά της μητέρας (μητρογραμμικό σύστημα διαδοχής) . Πράγμα , που ,σύμφωνα με τον ίδιο, έδινε τη δυνατότητα στη γυναίκα να κατέχει μια υψηλή κοινωνική θέση¹.

Ο Jean Servier έχει δίκιο όταν λέει ότι κακώς μεταφράστηκε σχεδόν σε όλες τις γλώσσες το έργο ως ''Η μητριαρχία''².Για την ακρίβεια Mutterrecht σημαίνει ''Το Μητρικό Δίκαιο'' και όπως θα δούμε παρακάτω, ο Μπαχόφεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε ''μητρικό δίκαιο''(δηλαδή την μητρογραμμική γραμμή υπολογισμού της καταγωγής ) και ''μητριαρχία'' όπου σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια της Ανθρωπολογίας, 1976, Random House Dictionary 1967, ''Η μητριαρχία αναφέρεται σ'αυτόν τον τύπο κοινωνικής οργάνωσης στον οποίο η καταγωγή υπολογίζεται μέσω της θηλυκής πλευράς, η μητέρα είναι η κεφαλή του νοικοκυριού και τα παιδιά ανήκουν στο γένος της μητέρας''³.Ο όρος μητρογραμμική καταγωγή, χρησιμοποιήθηκε για να περιγραφεί η οργάνωση με βάση τη μητρική καταγωγή, αλλά αυτός ο όρος δεν περιλαμβάνει την ιδέα της ηγεμονεύουσας θέσης της γυναίκας . Η ταύτιση της μητρογραμμικής διαδοχής με την μητριαρχική κοινωνία, είναι αυτό που δημιούργησε το όλο μπλέξιμο. Ο Μόργκαν (αλλά και άλλοι πριν από αυτόν , π.χ ο Αριστοτέλης) χρησιμοποιεί τον όρο γυναικοκρατία (Gynocracy) όπου ουσιαστικά πρόκειται για την κοινωνία που κυβερνάται από γυναίκες. Οι διάφορες αυτές ορολογίες (μητρογραμμική καταγωγή, μητροτοπικός γάμος, μητριαρχία, γυναικοκρατία κ.α) έχουν δημιουργήσει μια πολύπλοκη κατάσταση και το γεγονός ότι το έργο του Μπαχόφεν δυστυχώς δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ,διατηρεί μια παρανόηση σχετικά με το τί ακριβώς είχε πει ο άνθρωπος που συνδέθηκε όσο κανείς με τον όρο μητριαρχία . Μια παρανόηση που ακολούθησε και τους υπόλοιπους που στηρίχτηκαν στο έργο του . Είναι ενδεικτικό για παράδειγμα, ότι ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρωπολόγους και ερευνητές ο Γάλλος Robert Briffault συγχέει τη μητρογραμμική καταγωγή , τον μητριαρχικό γάμο και τη μητριαρχία⁴.

Όπως και να 'χει, ο Μπαχόφεν ''υπήρξε ο πρώτος που μίλησε για μητριαρχία'' ⁵ και υπό αυτήν την έννοια το να θέλουμε να μιλήσουμε σήμερα για τη μητριαρχία, μας οδηγεί αναπόφευκτα σε μια , τουλάχιστον βασική, γνωριμία με το έργο του .

Ήταν παραπάνω από αναμενόμενο ότι η θεωρία του Μπαχόφεν θα ξεσήκωνε πλήθος αντιδράσεων. Αν και πολλοί άλλοι είχαν διατυπώσει παρόμοιες ιδέες , όπως π.χ ο αιδεσιμότατος Francois Lafitau (1671-1746) ο οποίος μίλησε για ''την ανωτερότητα των γυναικών'' (superiorite des femmes) στις φυλές που μελέτησε,⁶ ή ακόμα και ο Στράβωνας που υποστήριξε ότι ''τη θρησκεία την επινόησαν οι γυναίκες'' ⁷ , εν τούτοις η συστηματική εργασία του Μπαχόφεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο.

O Μπαχόφεν δέχτηκε την κριτική των συγχρόνων του , όπως για παράδειγμα ο Edvard Westermarck ο οποίος με το έργο του History Of Human Marriage (1891) του επιτέθηκε , και υποστήριξε ότι η μονογαμία προϋπήρξε της πολυγαμίας. Όμως, ο Westermarck είναι γνωστό ότι χρησιμοποιήσε ως παράδειγμα τις φυλές που είχαν επιβιώσει ως τις μέρες του και που δεν είχαν καν ανακαλύψει τη γραφή⁸ .

Εκτός από τον Westermarck , στον Μπαχόφεν επιτέθηκε και ο ανθρωπολόγος Heinrich Schurtz, με το έργο του Altersklassen und Mannerbunde'' (Hλικιακές Ομάδες και Αντρικές Ενώσεις) το 1902 ο οποίος ισχυριζόταν ότι ο γάμος πηγαίνει πολύ παλιά στην ιστορία της ανθρωπότητας , και όσες μαρτυρίες υπάρχουν σχετικά με την ''σεξουαλική ακολασία'' , δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι μαρτυρίες για την σεξουαλική άδεια που είχαν οι ενήλικοι, αλλά ανύπαντροι νέοι⁹. Από τότε η διαμάχη πάνω στο έργο του Μπαχόφεν, και ειδικά στο ζήτημα της μητριαρχίας δεν έχει πάψει.

Όπως και να'χει, έχουν περάσει πολλά χρόνια που '' η θεωρία του Bachofen απορρίφθηκε από την ανθρωπολογία αφού η μητρογράμμιση δεν συνεπάγεται γυναικεία εξουσία'' ¹⁰ .Επιπλέον, η εθνολογία έχει δείξει ότι στις προϊστορικές κοινωνίες είναι πολύ πιθανό να υπήρξε εξίσου το μητρογραμμικό με το πατρογραμμικό σύστημα ¹¹.Τέλος, η ανάλυση των μύθων , στους οποίους στηρίχτηκε ο Μπαχόφεν για να θεμελιώσει τη μητριαρχική θεωρία,είναι γνωστό ότι οδηγεί πολλές φορές σε αυθαίρετα συμπεράσματα.

Η επιρροή του έργου του Μπαχόφεν.

Παρ'όλα αυτά όμως η επιρροή που άσκησε το έργο του Μπαχόφεν υπήρξε τεράστια σε όλους τους πολιτικούς ,ιδεολογικούς , φιλοσοφικούς χώρους.

Στην αριστερά είναι γνωστό ότι η θεωρία της μητριαρχίας συμφωνούσε με τη διαλεκτική ερμηνεία της ιστορίας. Αν και ο Μπαχόφεν δεν θεώρησε την σταδιακή εξέλιξη της ανθρωπότητας ως μια μακρόχρονη συσσώρευση εφευρέσεων , αλλά μάλλον ως μια λειτουργία ψυχολογικών αλλαγών-μια γραμμική ωρίμανση του μυαλού ¹² πράγμα που για έναν μαρξιστή οδηγεί στον ιδεαλισμό, εν τούτοις ο ίδιος ο Ένγκελς θεωρεί ότι το έργο του προσέφερε τεράστια υπηρεσία. Στον πρόλογό του βιβλίου του ''Η Καταγωγή της Οικογένειας , της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους'' της τέταρτης έκδοσης του 1891, ο σύντροφος του Μαρξ λέει ότι πριν το 1860-1870 δεν γινόταν καν λόγος για την ιστορία της οικογένειας. Επικρατούσε η πεποίθηση ότι η οικογένεια υπήρξε ιστορικά αμετάβλητη, περίπου όπως την περιγράφει η Πεντάτευχος των Εβραίων. Ακόμα και όταν συγκεντρώνονταν πληροφορίες για αρχαίους λαούς που λογάριαζαν την καταγωγή από τη μεριά της μητέρας, ή απαγόρευαν τις γαμικές σχέσεις ανάμεσα σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, αυτές οι συνήθειες γίνονταν αντιληπτές ως ''παράξενες''.Με την έκδοση του ''Das Mutterrecht'' τα πράγματα αλλάζουν και ο Ένγκελς αναγνωρίζει τη συμβολή του Μπαχόφεν . ''Ο Μπαχόφεν πιστεύει τουλάχιστον στις Εριννύες ,στον Απόλλωνα και την Αθηνά, όσο και ο Αισχύλος στην εποχή του'' . Έτσι ''Είναι λοιπόν άχαρη , και όχι πάντα αποδοτική δουλιά να διαβάζει κανείς το χροντρό σε σχήμα 4ο τομο του Μπαχόφεν. Όλα αυτά όμως δεν στενεύουν την αξία του ,γιατί ανοίγει νέους δρόμους. Αυτός πρώτος αντικατέστησε τη φράση για μια άγνωστη πρωτόγονη κατάσταση ακανόνιστων σεξουαλικών σχέσεων με την απόδειξη ότι η αρχαία κλασσική φιλολογία μας δείχνει ένα σωρό ίχνη σύμφωνα με τα οποία πριν από τη μονογαμία υπήρχε πραγματικά στους Έλληνες και τους Ασιάτες μια κατάσταση όπου , όχι μονάχα ένας άντρας είχε σεξουαλικές σχέσεις με περισσότερες γυναίκες , μα και μια γυναίκα είχε τέτοιες σχέσεις με περισσότερους άνδρες χωρίς αυτό να προσκρούει στα έθιμα. Ότι αυτό το έθιμο δεν εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει πίσω του ίχνη , με τη μορφή μιας περιορισμένης έκδοσης , με την οποία οι γυναίκες έπρεπε να εξαγοράζουν το δικαίωμα της μονογαμίας. Ότι γι'αυτό αρχικά η καταγωγή μπορούσε να λογαριάζεται μονάχα σε γυναικεία γραμμή, από μητέρα σε μητέρα. Ότι αυτή η μοναδική ισχύ της γυναικείας γραμμής ακόμα για πολύ ακόμα και στην εποχή της μονογαμίας με την εξασφαλισμένη ή πάντως την αναγνωρισμένη πατρότητα και ότι αυτή η αρχική θέση των μητέρων, σαν το μοναδικών σίγουρων γονιών των παιδιών τους , εξασφάλιζε σε αυτές μιαν ανώτερη κοινωνική θέση που δεν ξαναπόκτησαν ποτέ από τότε. Αυτούς τους κανόνες ο Μπαχόφεν βέβαια δεν τους διατύπωσε με τόση σαφήνεια -σ'αυτό τον εμπόδιζε η μυστικιστική του αντίληψη-μα τους έχει αποδείξει κι αυτό, το 1861 σήμαινε σωστή επανάσταση'' ¹³.

Αν και η θεωρία της μητριαρχίας ''πρωτοδιατυπώθηκε από άνδρες'' ¹⁴ η επιρροή της στο φεμινιστικό κίνημα είναι λογικό να υπήρξε μεγάλη. Η θεωρία του Μπαχόφεν ότι η ιστορική εξέλιξη εκφράζεται μέσω της αέναης μάχης ανάμεσα στο ''αρσενικό'' και το ''θηλυκό'', είναι μια ιδέα πολύ δημοφιλής σε φεμινιστικούς κύκλους. Μια σειρά από κοινωνικά φαινόμενα , όπως π.χ η αρρενολοχεία , εξηγήθηκαν από τις φεμινίστριες με βάση τη θεωρία του Μπαχόφεν για τη μητριαρχία ¹⁵ .

Όσο αφορά τη δεξιά, αυτή μπορεί να μην υιοθέτησε τη θεωρία της μητρογραμμικής διαδοχής και της μητριαρχίας, αλλά ενστερνίστηκε το μυστικισμό του Μπαχόφεν και την ερμηνεία που αυτός έδινε για την ιστορική εξέλιξη μέσω της θεωρίας της ''ζωτικής δύναμης''.Ο ίδιος πίστευε ότι ο αρχαίος άνθρωπος οργάνωνε τη ζωή του με βάση τα ένστικτα , έλεγε:''Βλέπω όλο και περισσότερο ότι ένας νόμος κυβερνά όλα τα πράγματα, και ότι ο αρχέγονος άνθρωπος σχεδίαζε και ρύθμιζε την ζωή του στη γη με την οργάνωση , όπως ήταν, ενός ζωικού ενστίκτου'' ¹⁶.Υπάρχουν αρκετές θέσεις στον Μπαχόφεν που μοιάζουν με αυτές που διατύπωσε ο Νίτσε. Αν και ο Νίτσε δεν αναφέρει τον Μπαχόφεν πουθενά στα έργα του, εντούτοις είναι γνωστό ότι υπήρξε θαυμαστής του Γιάκομπ Μπούρκχαρντ, ο οποίος με τη σειρά του υπήρξε θαυμαστής του Μπαχόφεν. ''Τόσο ο Νίτσε , όσο και ο Μπαχόφεν βλέπουν στην πάλη (εννοεί για τη ζωή) την πηγή κάθε μεγάλου πράγματος, και οι δύο συμφωνούν ότι κάθε έθνος έχει έναν χαρακτήρα δικό του ο οποίος εκφράζεται μέσω της δίψας για δύναμη'' ¹⁷.

Στο πρώιμο έργο του ''Η Γέννηση της Τραγωδίας'', ο Νίτσε δανείστηκε από τον Μπαχόφεν τους όρους Απολλώνιο και Διονυσιακό, για τους δύο τύπους της θέλησης:το στοχαστικό και το δημιουργικό και ότι και οι δύο τύποι υπήρξαν πριν ακόμα από την εποχή του Ευριπίδη.

Εκείνη την περίοδο ο Νίτσε, που βρισκόταν κάτω από την επιρροή του Αρ. Σοπενχάουερ, έδειχνε μικρό ενδιαφέρον για την αξία της ατομικότητας, αφού τη θεωρούσε απλά μια έκφραση της θέλησης για ζωή.

Αργότερα όμως, μετά την σύγκρουση με τον Σοπενχάουερ, βλέπουμε μια σημαντική διαφορά να ανακύπτει ανάμεσα στον Νίτσε και τον Μπαχόφεν. ''Υπήρξε τότε μια επανάσταση εναντίον της ιδέας περί ''συλλογικής ψυχής'' και μια απέχθεια για κάθε θεωρία που θα αρνιόταν τα δικαιώματα του ατόμου ως αντίθετα των δικαιωμάτων της κοινωνίας. Τώρα, οι επιθυμίες του ανθρώπου λογίζονταν είτε ως άξιες να είναι κυρίαρχες, είτε ως δουλοπρεπείς, και ανάμεσα στους δύο προγενέστερους τύπους θέλησης , ο Διονυσιακός προτιμήθηκε από τον Απολλώνιο. Η ελευθερία του ατόμου δεν θα μπορούσε ποτέ να παραχωρηθεί από την κοινωνία, αλλά θα έπρεπε να επιτευχθεί με εξέγερση εναντίον της κοινωνίας. Σε αυτήν την περίοδο της σταδιοδρομίας του, που πιστεύεται ότι επηρρεάστηκε από τον Gobineau , στράφηκε στην ιταλική Αναγέννηση για το ιδεατό του και είδε ένα μοντέλο αυτού στο πρόσωπο του Καίσαρα Βοργία. Τώρα είναι η ατομική θέληση ,όχι η συλλογική, η οποία δημιουργεί το καλό και το κακό ως κανόνα.Αν και η ιδέα για θέληση για δύναμη του ανθρώπινου είδους είναι κοινή τόσο στο έργο του Μπαχόφεν όσο και στου Νίτσε, , στον Νίτσε τείνει να τονιστεί η σύγκρουση του ανθρώπου με την κοινωνία περισσότερο ,παρά ότι η κοινωνία διαμορφώνει τον άνθρωπο.'' ¹⁸ .Υπό αυτήν την έννοια ο Μπαχόφεν υπήρξε ένας από τους πρώτους κοινωνιολόγους, αφού απέδιδε στα φαινόμενα κοινωνικές διαστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο Μπαχόφεν δεν ήταν οπαδός της δημοκρατίας ¹⁹ .

Ο Μπαχόφεν και η μυθολογία.

Η πίστη του Μπαχόφεν ότι η εξέλιξη της ιστορίας (τουλάχιστον της πιο αρχαίας) είναι προϊόν ''ζωτικών ανορθολογικών δυνάμεων'', τον οδήγησε φυσικά στη μελέτη των συμβόλων και των μύθων. Συνεπώς , για τη θεμελίωση της θεωρίας του δεν στηρίχτηκε τόσο στην εθνολογία ή την αρχαιολογία, όσο στην ανάλυση των μύθων και των συμβόλων της αρχαίας εποχής.

Ο Μπαχόφεν προτιμούσε να στραφεί για να αντλήσει τις αποδείξεις του, στον μύθο και πώς αυτός εκφράζει τη συλλογική μνήμη²⁰.

Πίστευε ότι η αναπαράσταση του αρχαίου κόσμου δεν μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας τις σύγχρονες ορθολογικές ιδεολογίες. Τα μυθολογικά σύμβολα , αναδύθηκαν μάλλον από τα όνειρα , παρά από το συνειδητό κομμάτι του ανθρώπου. Μπορεί να εντοπίζουμε έναν ρομαντισμό στην προσέγγιση αυτή του Μπαχόφεν, αλλά το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τους προφήτες, τους σοφούς και οραματιστές του παλαιού κόσμου. Συνεπώς , αντίστοιχη πρέπει να είναι η προσέγγισή τους²¹..

Η θρησκεία για τον Μπαχόφεν θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις για την οργάνωση των αρχαίων κοινωνιών εκεί όπου δεν υπάρχει καταγεγρεμμένη ιστορία ''Στην ανθρώπινη μνήμη όλα τα γεγονότα λαμβάνουν θρησκευτική μορφή ''²².

Ο ίδιος ο Μπαχόφεν έλεγε ''Υπάρχουν δύο δρόμοι για την γνώση: Ο μακρύτερος, πιο αργός και πιο επίπονος δρόμος του ορθολογικού συγκρητισμού, και το πιο σύντομο μονοπάτι της φαντασίας που ταξιδεύει με την δύναμη και την ταχύτητα του ηλεκτρισμού.Εγερμένη από την άμεση επαφή με τα αρχαία, η φαντασία δράττει την αλήθεια με ένα χτύπημα , χωρίς ενδιάμεσους συνδέσμους. Η γνώση που αποκτάται με αυτόν τον δεύτερο τρόπο είναι απείρως πιο ζωντανή και πολύχρωμη από αυτά που παράγει η κατανόηση'' ²³ .

Ο Μπαχόφεν πίστευε ότι τα σύμβολα,όπως και ο μύθος, απεικονίζουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό την αλήθεια ''Το σύμβολο αγκαλιάζει με τις ρίζες του τα πιο μυστικά βάθη της ψυχής. Η γλώσσα αναγιγνώσκει επιπόλαια την επιφάνεια της κατανόησης σαν ένα απαλό αεράκι. Το σύμβολο στοχεύει εσωτερικά, η γλώσσα εξωτερικά. Μόνο το σύμβολο συνδυάζει τα πιο ανόμοια στοιχεία σε μια ενιαία ιδέα'' ²⁴ .

Στο συμβολισμό των αριθμών έδινε μεγάλη σημασία. Οι ζυγοι αριθμοί συνδέονται με την αριστερή πλευρά, τη μητρότητα και τη δικαιοσύνη, ενώ οι μονοί αριθμοί με τη δεξιά πλευρά και τη πατρότητα. Ο Πλάτων, μας πληροφορεί ο Μπαχόφεν ,είχε συνδέσει τη δεξιά πλευρά και τους μονούς αριθμούς με τους Ολύμπιους Θεούς. Στους Θεούς της γης (δηλαδή του θηλυκού) θυσιάζονταν ζώα σε ζυγούς αριθμούς και πάντα από την αριστερή πλευρά τους,ενώ τα ζώα διαλογής θυσιάζονταν σε μονούς αριθμούς, πάντα για τους Ολύμπιους Θεούς. ''Εδώ οι ζυγοί αριθμοί συνδέονται με την αριστερή πλευρά , και τα δύο σχετίζονται με την λατρεία της γης, με τη θηλυκή αρχή της φύσης'' ²⁵.

Άλλα παραδείγματα για το πώς σκεπτόταν ο Μπαχόφεν βλέπουμε και στην ανάλυση του συμβολισμού του μελιού και του γάλακτος . Για τον Μπαχόφεν το μέλι και το γάλα συμβολίζουν τη μητρότητα, ενώ το κρασί την πατρότητα. Καθόλου τυχαία η μητριαρχική κοινωνία των μελισσών συνδέεται με το μητρικό στάδιο. ²⁶.

Όλα αυτά ,που θα τα δούμε και πιο κάτω, μαρτυρούν σύμφωνα με τον Μπαχόφεν την ύπαρξη του μητριαρχικού σταδίου.Ο μύθος, επαναλαμβάνει συνέχεια ο Μπαχόφεν, είναι ο καλύτερος σύμμαχος για την εξερεύνηση αυτού του σταδίου ²⁷. ''Η μυθική παράδοση μπορεί να εκληφθεί ως μια αξιόπιστη αντανάκλαση της ζωής εκείνης της εποχής στην οποία η αρχαιότητα έχει τις ρίζες της. Είναι μια φανέρωση της προϊστορικής σκέψης, μια άμεση αποκάλυψη της ιστορίας, και, συνεπώς,μια ιστορική πηγή υψηλής εμπιστοσύνης'' ²⁸. Ο μύθος είναι ''η πιστή απεικόνιση της παλαιότερης εποχής'' ²⁹.

Είναι τόσο έντονη η αντίφαση ανάμεσα στη μυθική αντίληψη και τις σύγχρονες ιδέες, λέει ο Μπαχόφεν ,που αποκλείεται αυτά που γνωρίζουμε για τα φαινόμενα της μητριαρχίας να είναι επινοήσεις. Η ελληνική σκέψη δεν μπορεί να εφήυρε τον μητριαρχικό μύθο της Λαοδαμείας αφού αυτός βρίσκεται σε ακριβώς αντίθετη σκέψη ³⁰.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε την ανάγνωση που έκανε ο Μπαχόφεν σε διάφορα αρχαία σύμβολα και μύθους υπό το πρίσμα της μητριαρχικής θεωρίας.

Ο Μπαχόφεν περιηγήθηκε σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Έχοντας στο νου του ότι η ιστορία των ανθρώπων είναι ουσιαστικά η επίδραση της εξέλιξης των ψυχολογικών τους καταστάσεων και του τρόπου με τον οποίο έβλεπαν τον κόσμο, είναι λογικό ότι επισκέφτηκε τα μέρη που ο άνθρωπος εξέφραζε το δέος του για τα μυστήρια της ζωής. Εννοείται ότι δημιουργήματα του ανθρώπου που συνδέονται με μεταφυσικά ερωτήματα , θα μπορούσαν να πουν περισσότερα πράγματα στον Μπαχόφεν από ό,τι άλλα προϊόντα του υλικού πολιτισμού.

Πίστευε ότι η αρχαιολογία χρωστούσε πολλά στους αρχαίους τάφους αφού από εκεί μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για το πώς σκεπτόταν ο άνθρωπος. ''Στις περιπλανήσεις μου δια μέσω των μουσείων της Ιταλίας η προσοχή μου έπεσε σε μια πτυχή των τεράστιων θησαυρών τους, και συγκεκριμένα την ταφική τέχνη, ένα πεδίο στο οποίο η αρχαιότητα μας δείχνει μερικές από τις πιο σπουδαίες ομορφιές της. Όταν συλλογίζομαι το βαθύ συναίσθημα , την ανθρώπινη ζεστασιά που διακρίνει αυτό το βασίλειο της αρχαίας ζωής , ντρέπομαι για την φτώχεια και την στειρότητα του σύγχρονου κόσμου. Οι αρχαίοι τάφοι μας έχουν δώσει έναν σχεδόν ανεξάντλητο πλούτο. ..Όλοι οι θησαυροί που γεμίζουν τα μουσεία μας με την αρχαία τέχνη έχουν παρθεί από αρχαίους ναούς , και γενικά , ο ανθρώπινος πολιτισμός τους χρωστά περισσότερα από ό,τι πιστεύεται'' ³¹ .

Τρία αυγά μυστηρίου.

Ο Μπαχόφεν επισκέφτηκε την Βίλα Παμφίλι (Villa Pamphili) κοντά στην Porta San Pancrazio στον αρχαίο δρόμο Via Aurelia κοντά στην Ρώμη( 1848) .

Σε αυτήν τη βόλτα του, παρατήρησε την παραπάνω εικόνα που την ονόμασε ''τρία αυγά μυστηρίου''.

Ο Μπαχόφεν προχωρά σε μια ανάλυση της εικόνας.

Είναι γνωστό ότι στους αρχαίους η διαδικασία της γέννησης και του θανάτου, της δημιουργίας και της καταστροφής, έπαιζε πολύ μεγάλο ρόλο. ''Η ζωή κάθε ζωντανού οργανισμού είναι το προϊόν μιας διπλής δύναμης. Της δημιουργίας και της καταστροφής.'' ³².

Πρόκειται για μια εικόνα άμεσα συνεδεμένη με τη θηλυκή αρχή της φύσης και την γονιμοποίηση. Το αυγό συμβολίζει την αρχή της γέννησης ³³. Συνδυάζει όλα τα μέρη του υλικού κόσμου: παράδεισο και κόλαση, φως και σκοτάδι, τη θηλυκή και αρσενική σεξουαλική ικανότητα, ''καθώς και ολόκληρο τον κόσμο των θεών, ο οποίος έχει υλική προέλευση, όπως όλος ο ''γήϊνος'' κόσμος, και ο οποίος έχει την ίδια κοινή μητέρα όπως οι άνθρωποι, τα ζώα και τα φυτά, και η οποία είναι το μαύρο αυγό'' ³⁴.

Ο Μπαχόφεν ,και αυτό είναι κάτι που θα το δούμε και πιο κάτω, πίστευε ότι το ''γήϊνο'' (tellurian)-υλικό στάδιο της ανθρωπότητας, ήταν συνδυασμένο με τη μητριαρχία. Η μητέρα, όταν γεννά ένα παιδί, δένεται με μια αγάπη που είναι βασισμένη σε μια υλική θεμελίωση της σχέσης της μαζί του. Η μητέρα συνδέεται πρώτα σε υλικό-βιολογικό επίπεδο με το παιδί της-αν μη τι άλλο είναι το σπλάχνο της. Ο πατέρας από την άλλη, έχει μια συναισθηματική-νοητική σχέση με το παιδί του. Κατ'επέκταση θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μητριαρχία εκφράζει τον υλικό κόσμο ,ενώ η πατριαρχία τον κόσμο των ιδεών. Καθόλου τυχαία ,οι θρησκείες στην μητριαρχική περίοδο αποδίδουν μια εντελώς υλική υπόσταση των θεών , καθώς και μια προέλευση υλική την οποία μοιράζονται από κοινού με τους ανθρώπους. Αντίθετα, την περίοδο της πατριαρχίας, ο Θεός είναι Λόγος. Δεν προήλθε από καμμία ύλη, και πολύ περισσότερο δεν έχει κοινή υλική καταγωγή με τον άνθρωπο.Όσο αφορά την εικόνα με τους πέντε εφήβους και τα μυστήρια τρία αυγά, αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια αναφορά στον γάμο. Τα αυγά συμβολίζουν το σκοπό του γάμου, τη δημιουργία της ζωής, ενώ ο Μπαχόφεν αποδίδει τον αριθμό των εφήβων (πέντε) στο άθροισμα των αριθμών τρία (που συμβολίζει το αρσενικό ) με το δύο (που συμβολίζει το θηλυκό)³⁵.

Τα τείχη της Ιεριχούς.

Ο Μπαχόφεν αναφέρει και ένα μύθο που συναντάμε σε αρκετούς λαούς: Τείχη που καταρρέουν χάρη στο παίξιμο μιας τρομπέτας ή άλλου μουσικού οργάνου. Γνωρίζουμε για τα τείχη της Ιεριχούς, καθώς και τα τείχη της Άλμπα (Alba Longa) ,που οι Ρωμαίοι έριξαν με παρόμοιο τρόπο, ενώ ο Λεύκιος Μόμμιος Αχαϊκός που κατέλαβε την Κόρινθο και την ξεθεμελίωσε (πιθανόν ύστερα από την απαίτηση των Ρωμαίων εμπόρων που ήθελαν την εξαφάνιση ενός ανταγωνιστή) αναφέρεται σε μια αρχαία τελετή που παρατήρησε και έλκυε την προέλευσή της σε παρόμοιο θρύλο για τα τείχη της Κορίνθου. (Ο Μόμμιος υπήρξε ο πρώτος ''novus homo'' δηλαδή στρατιωτικός με πληβειακή καταγωγή, ο οποίος δεν είχε και μεγάλη σχέση με τα αρχαία μνημεία . Χαρακτηριστική είναι η ρήση του προς τους ναυτικούς που μετέφεραν τα αρχαία αγάλματα της Κορίνθου προς τη Ρώμη επιδεικνύντας άγνοια για τη σημαντικότητά τους : '' Αν τα χάσετε ή τα καταστρέψετε, οφείλετε να τα αντικαταστήσετε'').

Ο Μπαχόφεν δεν αναφέρεται στην πραγματικότητα που πιθανότατα βρίσκεται πίσω από τον μύθο αλλά αναφέρεται περισσότερο στο πώς μυθολογικά προέκυψε αυτός ο μύθος. Ο τρόπος καταστροφής των τειχών έχει άμεση σχέση με το πώς αυτά δημιουργήθηκαν . Οτιδήποτε δημιουργήθηκε με βία πρέπει να καταστραφεί με βία. Αυτό που η τρομπέτα κατέστρεψε είχε ήδη δημιουργηθεί με την τρομπέτα. Ο μύθος της δημιουργίας των τειχών της Θήβας μας λέει ότι ο Αμφίονας έπαιξε τη λύρα του, οι πέτρες ''ζωντάνεψαν'' και τοποθετήθηκαν η μια πάνω στην άλλη χτίζοντας τα τείχη της Θήβας. Ο Μπαχόφεν συνεχίζει ''η χάλκινη τρομπέτα είναι στενά συνεδεμένη με την φαλλική δημιουργικότητα '' ³⁶.

Η τρομπέτα είναι συνεδεμένη με το αντρικό όργανο. Σύμφωνα με τον μύθο ,ο ήχος της πολεμικής τρομπέτας αποκάλυψε τον Αχιλλέα που ήταν ,κατόπιν οδηγιών της Θέτιδας, μεταμφιεσμένος σαν γυναίκα και κρυμμένος ανάμεσα στις γυναίκες τις Σκύρου , με σκοπό να αποφύγει τον πόλεμο στην Τροία. Όταν ο Οδυσσέας φύσηξε την τρομπέτα, ο Αχιλλέας δεν κρατήθηκε και έτρεξε να πολεμήσει τους εισβολείς.Ετσι αποκαλύφθηκε και συνόδεψε τον Οδυσσέα στον πόλεμο. Το ''ξύπνημα'' (excitatio ,διέγερση δηλαδή στα λατινικά) προκαλείται με το φύσημα της τρομπέτας.(μην ξεχνάμε άλλωστε , όπως μας πληροφορεί ο Ξενοφών , ότι όταν οι Αθηναίοι ηττήθηκαν από τους Σπαρτιάτες και αναγκάστηκαν να γκρεμίζουν τα θεμιστόκλεια τείχη, αυτό έγινε υπό την συνοδεία λύρας). Ο ήχος ''taratantara'' εγείρει τα τείχη από τον θαμμένο τους ύπνο. Ο συμβολισμός της αρσενικής γονιμοποίησης με την οποία τα τείχη, όπως τα δέντρα ,βγαίνουν από το έδαφος είναι προφανής³⁷.

Ο Μύθος του έρωτα και της Ψυχής.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Ψυχή ήταν μια πανέμορφη πριγκηποπούλα που τη μίσησε θανάσιμα η Αφροδίτη, λόγω της ομορφιάς της , μια ομορφιά που έκανε να την λατρεύουν περισσότερο από ό,τι την ίδια οι θνητοί.Η Αφροδίτη έκανε δούλα την Ψυχή, αφού όμως πρώτα ο ίδιος ο γιός της, ο Έρωτας, την είχε ερωτευθεί.

Για τον Μπαχόφεν , ο μύθος αυτός συμβολίζει το πέρασμα από την Αφροδίσια εποχή, του εταιρικού έρωτα και της καταπίεσης των γυναικών , στην εποχή του πνεύματος και της μητριαρχίας.Στην πρώτη φάση , η Ψυχή είναι καταδικασμένη να παντρευτεί έναν δράκο, μια τιμωρία που της επέβαλλε η Αφροδίτη και που συμβολίζει το αρχικό (tellurian) στάδιο.

Στον εταιρικό έρωτα δεν υπάρχει ψυχικός δεσμός ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα.Το φιλί που ενώνει τον Έρωτα και τη Ψυχή είναι το basium(φιλί) που ενώνει τον σύζυγο με τη σύζυγο, όχι το suavium που δίνει ο εραστής στην εταίρα. Στον ανώτερο έρωτα υπάρχει σεξουαλική ένωση αλλά η γυναίκα δεν είναι ένα απλό αντικείμενο.

Η ιδέα του σεξουαλικού έρωτα δεν είναι άγνωστη σε αυτό το στάδιο. Αλλά έχει απομακρυνθεί από το Αφροδίσιο, εταιρικό χαρακτήρα , και ανέλαβε αυτό της αγνής συζυγικής ένωσης. Η αγνότητα της παρθένου συνδέεται με την μητρότητα . Σύμφωνα με το μύθο: ''Η γήινη υγρασία αντικαθίσταται από την υψηλότερη φάση της φωτιάς .Το σκοτάδι και το χάος δίνουν τη θέση τους στο φως και την τάξη, και ο ακανόνιστος εταιρισμός σε μια επιθυμία για συζυγική ένωση.'' ³⁸.

Ο Όκνος και το γαϊδούρι.

Στην εικόνα αυτή, ο Όκνος (που εκπροσωπεί την ματαιότητα και την τεμπελιά) γνέθει ένα σκοινί το οποίο μασάει ένας γάϊδαρος. Ο Μπαχόφεν βλέπει έναν συμβολισμό: ''Τα ελληνικά πορτραίτα του Όκνου αναπαριστούν την δημιουργική αρχή σε ανθρώπινη μορφή και την καταστροφική αρχή με τη μορφή ενός ζώου, και η αντίθεση αυτή δίνει έμφαση στην εργασία. Η δημιουργία είναι μια τέχνη, η καταστροφή είναι έργο της ωμής δύναμης. Η δημιουργία βρίσκεται στο ανθρώπινο χέρι, η καταστροφή αποδίδεται στη δαιμονική φύση του ζώου'' ³⁹.

Μητρικό δίκαιο- εταιρισμός, μητριαρχία και πατριαρχία.Τα τρία στάδια εξέλιξης της ανθρωπότητας.

Όπως είδαμε και στην αρχή, ο Μπαχόφεν χρησιμοποίησε τον όρο μητριαρχία. Ένας όρος που ταυτίστηκε με το μητρικό δίκαιο (δηλαδή τη μητρογραμμική διαδοχή) αλλά και την κατάσταση όπου οι γυναίκες χαίρουν υψηλής κοινωνίκης θέσης. Αν και η ταύτιση των δύο όρων προκάλεσε μια σύγχυση , ο ίδιος ο Μπαχόφεν είχε ξεκάθαρα ξεχωρίσει το μητρικό δίκαιο από τη μητριαρχία. Μάλιστα, θεωρούσε ότι , αρχικά, οι ακανόνιστες σεξουαλικές σχέσεις (εταιρισμός)που επικρατούσαν σε μια κοινωνία που ακολουθούσε το μητρικό δίκαιο οδήγησαν στην καταπίεση των γυναικών και έτσι, εκείνες αντέδρασαν και επέβαλλαν τη μητριαρχία διατηρώντας τη μητρογραμμική διαδοχή . Υπό αυτήν την έννοια μητρικό δίκαιο και εταιρισμός είναι αντίθετες με τη μητριαρχία, αν και η πηγή δύναμης των γυναικών βρίσκεται ακριβώς στην ικανότητά τους να γεννούν παιδιά. Με λίγα λόγια, το μητρογραμμικό σύστημα υπολογισμού διαδοχής, σύμφωνα με τον Μπαχόφεν, μπορεί είτε να οδηγήσει σε μια κοινωνία εταιρισμού και συνεπώς στην καταπίεση των γυναικών, είτε σε μια κοινωνία που οι γυναίκες έχουν ισχύ. Αυτό το στοιχείο που κάνει τη διαφορά είναι το κατά πόσο οι σεξουαλικές σχέσεις είναι κανονικοποιημένες. Πλήρως ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις σε μια μητρογραμμική κοινωνία οδηγούν στην καταπίεση των γυναικών.Κανονικοποιημένες σεξουαλικές σχέσεις με μητρογράμμιση οδηγούν στη μητριαρχία.

Ο Μπαχόφεν συμφωνούσε με τον Χέγκελ στο γεγονός ότι όταν παρατηρούμε μια κατάχρηση μιας κατάστασης, αυτό οδηγεί σε μια κοινωνική εξέλιξη. Έτσι, όταν οι γυναίκες έγιναν το θήραμα των αντρών,λόγω των ακανόνιστων σεξουαλικών σχέσεων, η κατάσταση έγινε αφόρητη με αποτέλεσμα την εγκατάλλειψη της κοινοκτημοσύνης τόσο στην ιδιοκτησία όσο και στην ανατροφή των παιδιών. Ο γάμος έγινε θεσμός που ρυθμιζόταν με αρχές και κανόνες. Αλλά όταν οι γυναίκες αναδείχθηκαν ως οι άρχοντες της κοινωνίας και ιδιοκτήτες τόσο των παιδιών όσο και των περιουσιών, αναδύθηκε μια εξίσου ανυπόφορη κατάσταση, ειδικά την εποχή του πολέμου, αφού ήταν αδύνατο για τις γυναίκες να ασκούν τα καθήκοντα των κυβερνητών , των πολεμιστών , αλλά και των γονέων⁴⁰.

Έτσι, σύμφωνα με τον Μπαχόφεν ,όταν οι γυναίκες επέβαλλαν τη μητριαρχία σε ακραία μορφή (δηλαδή τον αμαζονισμό , και το μητρικό δίκαιο συνδυασμένο με τον ατομικό γάμο και τις ρυθμισμένες σεξουαλικές σχέσεις ) η κατάσταση όπως είπαμε έγινε ανυπόφορη τόσο για τις γυναίκες ,όσο και τους άντρες . Είναι η περίοδος που αναδύεται το ανώτερο στάδιο της πατριαρχίας.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι ο Μπαχόφεν χωρίζει την ιστορία των κοινωνιών σε τρία στάδια. Είναι παραπάνω από εμφανές ότι έβλεπε την ιστορία εξελικτικά , θεωρούσε ότι υπάρχουν τρία προοδευτικά επίπεδα εξέλιξης , τα οποία ονόμασε ως εξής:

α) Γήινο -λατρεία της γης , μητρικό δίκαιο, β) Σεληνιακό- λατρεία της σελήνης,μητριαρχία, και γ) Ηλιακό-λατρεία του ήλιου , πατριαρχία ⁴¹: ''Τα τρία στάδια σύμφωνα με αυτό το σχήμα είναι :πρώτα το γήινο (tellurian) στο οποίο είναι αναγνωρισμένη η μητρότητα χωρίς γάμο, δεν υπάρχει γεωργία και ,προφανώς, τίποτα δεν θυμίζει κρατική υπόσταση, έπειτα το σεληνιακό στάδιο (lunar) στο οποίο η μητρότητα συνδυάζεται με γάμο και το παιδί αναγνωρίζεται είτε νομικά , είτε φυσικά και στο οποίο η γεωργία ασκείται σε -εγκατεστημένες σε συγκεκριμένο τόπο-κοινότητες, και , τέλος, η ηλιακή περίοδος (Solar) , στην οποία αναγνωρίζεται το δίκαιο του συζύγου-πατέρα, έχουμε διαίρεση της εργασίας και ατομική ιδιοκτησία'' ⁴² .

Η ιδέα ότι η ''σεξουαλική απελευθέρωση'' και οι ακανόνιστες ερωτικές σχέσεις όχι μόνο δεν απελευθερώνουν τις γυναίκες αλλά τις υποτάσσουν στον άντρα, με αποτέλεσμα εκείνες να εξεγερθούν , προέκυψε , όπως είδαμε , στον Μπαχόφεν , όχι τόσο από τα εθνογραφικά δεδομένα της εποχής (τα οποία άλλωστε ήταν ελάχιστα) αλλά από τη μελέτη του μύθου και της ιστορίας. Ο Μπαχόφεν υποστήριζε ότι παράλληλα με το ελληνορωμαϊκό πατρικό δίκαιο, συνυπήρχε μια οικογενειακή οργάνωση που διέφερε ριζικά στη δομή και οργάνωσή της. Ο περιορισμός της κληρονομιάς στους λαούς της Λυκίας μόνο στις κόρες, καθώς και οι αναφορές του Στράβωνα για τους Καντάβρους στους οποίους ήταν οι κόρες υποχρεωμένες να παρέχουν προίκα,όπως και οι αναφορές του Πολύβιου για τους Λοκρούς, μας παρέχουν , έλεγε ο Μπαχόφεν αποδείξεις Πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο το οποίο δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα συγκεκριμένο έθνος. Δύο παρατηρήσεις είναι σίγουρες έλεγε ο Μπαχόφεν ''(1)το μητρικό δίκαιο ανήκει σε μια περίοδο που προηγήθηκε του πατριαρχικού συστήματος , (2) άρχισε να παρακμάζει μόνο με τη νικηφόρα ανάπτυξη του πατρικού συστήματος''⁴³.

Πρώτο στάδιο: εταιρισμός.

Αν και πολλοί ανθρωπολόγοι και εθνολόγοι έχουν αμφισβητήσει έντονα το κατά πόσο υπήρξε πράγματι μια περίοδος εταιρισμού (δηλαδή κοινωνία απόλυτα ελεύθερων σεξουαλικών σχέσεων) στην ιστορία της ανθρωπότητας,σύμφωνα με άλλους ερευνητές έχουμε έντονες ενδείξεις ότι αυτή υπήρξε πράγματι. Ο φιλόσοφος George Boas λέει επ'αυτού ''Όταν οι ανθρωπολόγοι λένε ότι δεν μπορούν να βρουν κάποια φυλή στην οποία επικρατεί η σεξουαλική ακολασία ή η μητριαρχία, αλλά ότι και τα δύο είναι αναμεμειγμένα με γαμικά ταμπού και πατριαρχικά έθιμα, αυτό σε καμμία περίπτωση δεν αποδεικνύει ότι στην ιστορία τέτοιων φυλών δεν υπήρχε κάποια περίοδο στην οποία η ακολασία λάβαινε μέρος και κάποια που οι γυναίκες ήταν αυτές που επικρατούσαν. Στην πραγματικότητα , μπορεί να υποστηριχθεί ότι εάν οι σεξουαλικές σχέσεις ρυθμίζονταν από τον νόμο και η ακολασία απαγορευόταν ,αυτό συνέβη ακριβώς επειδή ήταν προηγουμένως αρύθμιστες και η ακολασία είχε επικρατήσει. Κανένας δεν μπορεί να απαγορέψει κάτι που κανένας δεν επιθυμεί. Τα περίπλοκα ταμπού της αιμομιξίας δεν θα ήταν απαραίτητα εάν κανένας δεν είχε την τάση να είναι αιμομίκτης. Κάποιος θα μπορούσε με κάποια λογική να συμπεράνει ότι εάν οι σεξουαλικές σχέσεις ρυθμίζονται από τον νόμο, αυτό συμβαίνει επειδή επειδή κάποτε δεν ρυθμίζονταν. Ο λόγος που ο Μπαχόφεν ισχυρίζεται ότι υπήρξε περίοδος ακολασίας , πέρα από τις εμπειρικές αποδείξεις που υπάρχουν ανάμεσα στις ''κατώτερες τάξεις'' και τις πολυγαμικές τάσεις των περισσότερων αρσενικών, είναι ότι η έμφαση στη σεξουαλική ευπρέπεια στις μητριαρχικές κοινωνίες μπορεί να εξηγηθεί μόνο ως μια αντίδραση εναντίον μιας κατάστασης στις οποίες οι σχέσεις είχαν γίνει ανηπόφορες.''⁴⁴.

Ο γνωστός ανθρωπολόγος John Lubbock (αν και συγχέει και εκείνος το μητρικό δίκαιο με τη μητριαρχία) αναφέρεται στο πόσο πολύ κρίσιμη θεωρούσε ο Μπαχόφεν την επιβολή κανονικοποιημένων σεξουαλικών σχέσεων. ''Ο Μπαχόφεν,ο ΜακΛέναν, και ο Μόργκαν, οι πιο πρόσφατοι συγγραφείς που μελέτησαν το θέμα,όλοι τους συμφωνούν ότι η πρωτόγονη κατάσταση του ανθρώπου, κοινωνικά, ήταν τέτοια που ο γάμος δεν υπήρχε .Όπως μπορούμε συμβατικά να τον ονομάσουμε ,υπήρχε ομαδικός γάμος ,όπου όλοι οι άντρες και όλες οι γυναίκες σε μια μικρή κοινότητα, θεωρούνταν όλοι ως εξίσου παντρεμένοι μεταξύ τους. Ο Μπαχόφεν θεωρεί ότι μετά από λίγο καιρό, οι γυναίκες σοκαρίστηκαν και σκανδαλίστηκαν από μια τέτοια κατάσταση, εξεγέργηθηκαν εναντίον της,και καθιέρωσαν ένα σύστημα γάμου θηλυκής ανωτερότητας , με τον άντρα να είναι υποταγμένος στη γυναίκα, με την περουσία και την καταγωγή να υπολογίζονται στη θηλυκή γραμμή,και με τις γυναίκες να απολαμβάνουν το βασικό μερίδιο της πολιτικής ισχύος. Την πρώτη περίοδο την αποκαλεί ''εταιρισμό'' ,και τη δεύτερη ''μητρικό δίκαιο'' ⁴⁵.

Ο φιλόσοφος George Boas ξεκαθαρίζει τα πράγματα: ''Ο Μπαχόφεν δεν χρησιμοποιήσε τον όρο ''μητρικό δίκαιο'' (όρο που επίσης χρησιμοποίησαν οι Μαλινόβσκυ και Ρίβερς) για να ισχυριστεί ότι οι γυναίκες είχαν την πολιτική εξουσία. Στην πραγματικότητα , σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία των σταδίων, η φυσική αρχηγεία μιας πρωτόγονης ( στο στάδιο του εταιρισμού-αφροδίτης) ορδής, θα ανήκε σε έναν ισχυρό τύραννο άντρα, ο οποίος μέσα από τη δύναμή του θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει όποια γυναίκα ήθελε'' ⁴⁶.

Για του λόγου το αληθές ο Μπαχόφεν έλεγε κάτι που θυμίζει αρκετά τα όσα λέει στο ''Τοτέμ και Ταμπού'' ο Φρόυντ και την ''τυραννία των ακανόνιστων σχέσεων'': ''Η κοινοκτημοσύνη των γυναικών σίγουρα υποδηλώνει την τυραννία ενός ατόμου. Αυτό το συναντούμε ανάμεσα στους Άραβες, τους Τρωγλοδύτες, τους Αιθίοπες, και τους Ίβηρες της Κασπίας Θάλασσας . Κάθε φυλή έχει τον τύραννό της. Αυτή η τυραννία βασίζεται πάνω στο δικαίωμα της γονιμοποίησης. Αφού καμία επιλογή δεν υπάρχει στις σεξουαλικές σχέσεις και συνεπώς δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ατομική πατρότητα, ολόκληρη φυλή έχει μόνο έναν πατέρα, τον τύραννο: όλοι είναι γιοί του και κόρες, και όλη η περιουσία ανήκει σε αυτόν. Η κυριαρχία ενός ανθρώπου υποδηλώνει μια παράλληλη πορεία με το φυσικό δικαίωμα (ius naturale) το οποίο επικρατεί σε αυτό το στάδιο.'' ⁴⁷ . Ο τύραννος νομιμοποιεί την εξουσία του χάρη στη γυναίκα του. Παντρεύεται μια γυναίκα , όχι για να αφήσει απογόνους που θα κληρονομήσουν την εξουσία (αφού η εξουσία περνάει στους αδερφούς της γυναίκας του) αλλά για να εξουσιάσει μέσω της γυναίκας του (είναι γνωστό ότι στα πανάρχαια χρόνια η γυναίκα ήταν αυτή που μπορούσε να ορκίσει το νέο βασιλιά).Βλέπουμε δηλαδή ότι ο Μπαχόφεν συνδέει την κοινοκτημοσύνη των γυναικών με την τυραννία ενός ατόμου.

Το στάδιο αυτό ο Μπαχόφεν το βλέπει ως το κατώτερο στάδιο ανάπτυξης της ανθρωπότητας. ''Στο κατώτερο στάδιο της ανθρώπινης ύπαρξης, η σεξουαλική ζωή είναι ασύδοτη και δημόσια. Όπως τα ζώα, ο άνθρωπος ικανοποιεί την ορμή της φύσης μπροστά στα μάτια όλων, και δεν διαμορφώνει σταθερούς δεσμούς με καμμία γυναίκα.'' ⁴⁸.

Ο Μπαχόφεν αναφέρει μια σειρά από φυλές που ζουν σε διαφορετικά μέρη (Θράκες, κάτοικοι των Βαλεαρίδων νήσων κ.α) που ασκούν ένα περίεργο έθιμο . Σύμφωνα με το έθιμο αυτό, η νύφη τη νύχτα πριν το γάμο της συνευρίσκεται σεξουαλικά με έναν μεγάλο αριθμό αντρών της φυλής,πρωτού τελικά παντρευτεί τον άντρα της οπότε συνευρίσκεται σεξουαλικά με αυτόν και από εκεί και πέρα αυστηρά μόνο με αυτόν . Καταφανώς το έθιμο αυτό αναπαριστά την κατάσταση που υπήρχε πριν τον ατομικό γάμο (στάδιο εταιρισμού) και στην οποία έθεσε τέρμα ο γάμος με έναν συγκεκριμένο σύντροφο.⁴⁹.

Σε αυτό το στάδιο η ατομική περιουσία του πατέρα τύραννου, είναι κοινή περιουσία των παιδιών του. Συνεπώς οι γυναίκες του τύραννου, είναι γυναίκες των παιδιών του , όπως επίσης και η περιουσία του. Ο Μπαχόφεν συνδέει την κοινοκτημοσύνη των αγαθών που επικρατούσε στο στάδιο του εταιρισμού, με την κοινοκτημοσύνη των γυναικών και τις ακανόνιστες σεξουαλικές σχέσεις. Εν τούτοις , ακόμα και αυτό το πρωτόγονο στάδιο, είναι για τον Μπαχόφεν ένα απαραίτητο εξελικτικό στάδιο που έπρεπε να περάσει η ανθρωπότητα. Για το στάδιο της κοινοκτημοσύνης των γυναικών , των παιδιών και των περιουσιών, ο Μπαχόφεν έλεγε ότι ήταν ενά απαραίτητο , αν και βάρβαρο στάδιο της εξέλιξης της ανθρωπότητας: ''ένα στάδιο από ακανόνιστη , χωρίς τάξη , ελευθερία, και όπου ο μόνος δεσμός ανάμεσα στα πλάσματα είναι αυτός της Αφροδισιακής επιθυμίας. Δεν υπάρχει ακόμα κράτος ή σταθερή διαμονή, αλλά μια νομαδική ζωή που τελειώνει μόνο με το θάνατο και που δεν γνωρίζει άλλο σταθερό μέρος ανάπαυσης παρά μόνο τον τάφο. Εκφυλισμένες και προσβλητικές , όπως φαίνονται τέτοιου είδους καταστάσεις, υπήρξαν απαραίτητες για την αρχική διάδοση και ταχεία ανάπτυξη της φυλής μας'' ⁵⁰.

Έτσι λοιπόν, στο πρώτο στάδιο της ανθρωπότητας, το στάδιο του εταιρισμού , κυριαρχεί η κοινοκτημοσύνη τόσο των αγαθών , όσο και των γυναικών υπό την απόλυτη εξουσία ενός πατέρα-τύραννου στον οποίο τελικά ανήκουν όλα. Η ανθρωπότητα ζει σε μια νομαδική κατάσταση (κυνηγοί -τροφοσυλλέκτες) η οποία είναι ευχάριστη για τους άντρες. Σε τέτοιες συνθήκες οι πρώτοι που αντιδρούν είναι οι γυναίκες. Λόγω του σεξουαλικού διμορφισμού και της σωματικής τους υστέρησης έναντι των αντρών, γίνονται τα θύματα των αχόρταγων επιθυμιών τους.

Η εξέγερση των γυναικών.Ο Αμαζονισμός ως το σημείο μετάβασης ανέμεσα στο πρώτο στάδιο του εταιρισμού και το δεύτερο στάδιο της μητριαρχία.

Ο Μπαχόφεν πίστευε ότι οι γυναίκες αντιστάθηκαν στον εταιρισμό και εξεγέρθηκαν . Κάτι , που όπως ο ίδιος έλεγε, αποτυπώθηκε στους μύθους πολλών φυλών που μιλούσαν για τις Αμαζόνες, τόσο στην Αφρική όσο και στην Ασία. ''Τέτοιου είδους εξεγέρσεις , και οι καταστάσεις που τις ακολούθησαν, θα υπήρξαν, πίστευε , μεταβατικές , οδηγώντας από τις παλαιότερες χρήσης κοινοκτημοσύνης, στο ύστερο εγκατεστημένο στάδιο της μονογαμικής ζωής.''⁵¹ .

Αν και όπως ήδη είπαμε πολλοί ,σύγχρονοι του Μπαχόφεν, μελετητές δεν αποδέχονταν την ύπαρξη ενός σταδίου εταιρισμού, εντούτοις , εκείνος θεωρούσε ότι αυτό υπήρξε και ότι το διαδέχτηκε η μητριαρχία ακριβώς ως ένα μέσο αντίδρασης στα αρνητικά που ο εταιρισμός έφερνε.

''Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μητριαρχία αναπτύχθηκε παντού από την συνειδητή και διαρκή γυναικεία αντίσταση στο υποτιμητικό στάδιο του εταιρισμού. Ανυπεράσπιστες μπροστά στις προσβολές των αντρών, και, σύμφωνα με μια Αραβική παροιμία που μας μεταφέρεται από τον Στράβωνα, εξαντλημένες από τις ορέξεις τους, οι γυναίκες ήταν οι πρώτες που αισθάνθηκαν την ανάγκη ύπαρξης ρυθμισμένων συνθηκών και μιας πιο αγνής ηθικής, ενώ οι άντρες , έχοντας συναίσθηση της ανώτερης φυσικής τους δύναμης , δέχτηκαν τον νέο περιορισμό απρόθυμα. Από μόνο του αυτό το νέο πλαίσιο μας καθιστά ικανούς να κατανοήσουμε την πλήρη ιστορική σημασία αυτής της αυστηρής πειθαρχίας η οποία είναι ένα από τα διακριτικά χαρακτηριστικά της μητριαρχικής ζωής, ''⁵². Σε περίληψη αυτό σημαίνει ότι η μητριαρχία δηλώνει το πέρασμα από το ζωώδες στο ανθρώπινο. Η εποχή της Δημητριακής μητριαρχίας , της εγκράτειας και του σταθερού γάμου, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το προηγούμενο στάδιο του εταιρισμού σύμφωνα με τον Μπαχόφεν.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι ιερόδουλες αντιμετωπίζονταν ως κάτι το ιερό ''αφού μετέφεραν την υποχρέωση όλων των γυναικών σε μια περιορισμένη τάξη και ελευθέρωσαν της μητέρες από το χρέος της πορνείας''⁵³.

Ο Μπαχόφεν υποστήριζε ότι υπάρχει πλήθος αναφορών στους μύθους και τη λογοτεχνία σχετικά με αυτήν την επανάσταση των γυναικών εναντίον της περιόδου του εταιρισμού⁵⁴.

Η μετατροπή των γυναικών σε ''σκλάβες του σεξ'' των αντρών, τις οδήγησε όπως είδαμε σε μια βίαιη επανάσταση. Η περίοδος του Αμαζονισμού, όπως λέει ο Μπαχόφεν ,υπήρξε το ενδιάμεσο ανάμεσα στη μητριαρχία και την πατριαρχία. Για τον Μπαχόφεν η ακραία μητριαρχία(δηλ. Ο Αμαζονισμός) ήταν απόδειξη της παλαιότερης επικράτησης ενός σταδίου εταιρισμού που καταπίεσε τις γυναίκες. Ο Αμαζονισμός εξηγεί τον εταιρισμό, αφού μέσω του πρώτου, οι γυναίκες επαναστάτησαν και επιβλήθηκαν.''Παντού, είναι η προσβολή στα δικαιώματα των γυναικών η οποία προκαλεί την αντίστασή της, η οποία εμπνέει την αυτοάμυνα που συνοδεύεται από την αιματηρή εκδίκηση. Σύμφωνα με τον νόμο που στηρίζεται στην ανθρώπινη, και ειδικά στη γυναικεία φύση, ο εταιρισμός πρέπει μοιραία να οδηγεί στον Αμαζονισμό. Υποβαθμισμένη από την κατάχρηση των αντρών, η γυναίκα είναι αυτή που πρώτη ποθεί μια πιο σταθερή θέση και μια πιο αγνή ζωή. Η αίσθηση της υποβάθμισης και η οργή της απελπισίας την ώθησαν σε μια βίαιη αντίσταση, ανυψώνοντάς την σε ένα ένοπλο μεγαλείο , το οποίο, αν και φαίνεται να υπερβαίνει τα όρια της γυναικείας φύσης, έχει απλά τις ρίζες του στην ανάγκη της για μια ζωή σε πιο υψηλό επίπεδο .⁵⁵.

Ο Αμαζονισμός δηλαδή για τον Μπαχόφεν αποτελεί ένα ανώτερο στάδιο της ανθρωπότητας , αφού θεμελιώνονται για πρώτη φορά σεξουαλικοί κανόνες και ο άνθρωπος περνάει από τη βιόσφαιρα στη νοόσφαιρα . Ο Μπαχόφεν πίστευε ότι ο Αμαζονισμός ήταν ένα παγκόσμιο φαινόμενο που παρατηρείται σε όλους τους λαούς , ενώ παράλληλα θεωρούσε ότι παρά την απάνθρωπη προέλευσή του, συνιστά μια αξιοσημείωτη πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού. Μέσα στον Αμαζονισμό αναδεικνύεται το ανώτερο αίσθημα της μητρότητας η οποία εναντιώνεται στις σαρκικές απαιτήσεις και θεμελίωσε τον πολιτικό πολιτισμό των ανθρώπων που θα εκφραστεί σε επόμενο στάδιο με τη μητριαρχία . ''Ο Αμαζονισμός είναι μια πρότερη εκδήλωση της συζυγικής μητριαρχίας, και στην πραγματικότητα μια προετοιμασία για αυτήν'' ⁵⁶.

Οι Αμαζόνες κατακτούν μέρη , εγκαθίστανται σε αυτά, χτίζουν τείχη και αναπτύσσουν τη γεωργία. Από τις όχθες του Νείλου, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας , από την Κεντρική Ασία στην Ιταλία , παντού η ιστορία επιβεβαιώνει τον μύθο των Αμαζόνων ότι υπήρξαν διάσημες κατακτήτριες (σύμφωνα με τον μύθο η βάση τους υπήρξε η Σκυθία) .

Ο Μπαχόφεν αναγνωρίζει την επίδραση της μητρότητας στην ανάγκη για μόνιμη εγκατάσταση και την εγκατάλλειψη του νομαδικού τρόπου ζωής και για το λόγο αυτό βλέπει στον ''αμαζονισμό'' (όπου έγιναν οι πρώτες προσπάθειες σταθερής εγκατάστασης) ένα προοδευτικό στάδιο ''Σίγουρα , αυτή η μετάβαση από τον νομαδισμό στην οικιακή μόνιμη εγκατάσταση είναι ένα αναγκαστικό κομμάτι της ανθρώπινης εξέλιξης, αλλά είναι ιδιαίτερα συμβατό με τη γυναικεία φύση και παρουσιάζεται πιο άμεσα, οπουδήποτε η επιρροή των γυναικών είναι μεγάλη. Η παρατήρηση των λαών που ζουν σε παρόμοιες συνθήκες μας δείχνει ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες ωθούνται προς τη γεωργία κυρίως από τις προσπάθειες των γυναικών, ενώ οι άντρες τείνουν να αντιστέκονται στις αλλαγές. Αναρίθμητες αρχαίες παραδόσεις υποστηρίζουν αυτό το ιστορικό γεγονός : γυναίκες θέτουν τέρμα στη νομαδική ζωή καίγοντας τα πλοία, γυναίκες έδωσαν το όνομά τους στις περισσότερες πόλεις, και , όπως στη Ρώμη ή την Ηλεία, οι γυναίκες ξεκίνησαν την πρώτη διανομή της γης. Με το να προκαλέσει την μόνιμη εγκατάσταση, η γυναικεία φύση εκπληρώνει τη φυσική της κλήση.''⁵⁷. Στο σημείο αυτό θυμόμαστε την ανάλυση που έκανε σε διάφορους μύθους που αναφέρουν ότι πολλά τείχη ( το τείχος θεωρείται θηλυκό σύμβολο της μόνιμης εγκατάστασης) κατέρρευσαν χάρη στο παίξιμο μιας τρομπέτας (ανδρικό σύμβολο).Πράγμα που ουσιαστικά συμβολίζει την εναντίωση των αντρών για μόνιμη εγκατάσταση.

Εν τούτοις, για τον Μπαχόφεν η ανάπτυξη του πολιτισμού έρχεται με την σταθερή εγκατάσταση,και , σύμφωνα με το εξελικτικό σχήμα, οι άντρες ήταν υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν με τη μόνιμη εγκατάσταση . Σε μια τέτοια εξέλιξη, ο πόλεμος παύει να είναι η βασική ενασχόληση του πληθυσμού ,και η τεχνολογία και οι τέχνες ανθίζουν , αν και η κυριαρχία των γυναικών πάνω στο κράτος και την οικογένεια συνεχίστηκε αλλού αμείωτη, ενώ αλλού έδωσε τη θέση της στην πατριαρχία: .. ''Αυτή η εξέλιξη πήρε διαφορετική μορφή : Μερικές φορές ήταν η πολιτική δύναμη των γυναικών αυτή που αρχικά χάθηκε, άλλες φορές η εξουσία της πάνω στην οικογένεια. Στη Λυκία πληροφορούμαστε μόνο για τη θέση της πάνω στην οικογένεια, καμμία αναφορά για την πολιτική της δύναμη δεν έχει φτάσει σε εμάς, αν και γνωρίζουμε αυτή κληρονομούνταν επίσης σύμφωνα με το μητρικό δίκαιο. Σε άλλες περιπτώσεις , αντίθετα, η πολιτική εξουσία παρέμεινε και, είτε ήταν ολοκληρωτικά, είτε εν μέρει στα χέρια των γυναικών, ενώ η οικογένεια έπαψε να κυβερνάται από το μητρικό δίκαιο '' ⁵⁸.

Η μητριαρχία διατηρήθηκε λόγω γεωγραφικής απομόνωσης (όπως στη Λυκία) ή λόγω κλίματος (όπως στην Αίγυπτο και γενικά την Αφρική) σε διάφορα μέρη μέχρι τις μέρες μας, ενώ εκεί που εξαφανίστηκε και αντικαταστάθηκε από την πατριαρχία, διατηρήθηκαν μύθοι και ιστορίες για την προσφορά των γυναικών στον πολιτισμό καθώς και ο μύθος των Αμαζόνων (ο Μπαχόφεν αναφέρεται στην Ατόσσα τη σύζυγο του Δαρείου του Μέγα που θεωρήθηκε ως η δημιουργός του παντελονιού , το οποίο εφήυρε για να μην ξεχωρίζουν τα δύο φύλα, καθώς και η δημιουργός των γραμμάτων επικοινωνίας).⁵⁹

Ο Αμαζονισμός όμως ήταν καταδικασμένος να καταρρεύσει. Όπως έλεγε ο Μπαχόφεν οι γυναίκες δεν μπορούσαν να είναι ταυτόχρονα πολεμίστριες, μητέρες,να ασκούν την εξουσία και να οργανώνουν την οικονομία. Μια τέτοια ακραία κατάσταση έφερε την αντίδραση των αντρών, αλλά δεν τους οδήγησε ακόμα στην ανώτερη κοινωνική θέση. Τον Αμαζονισμό διαδέχθηκε ένα ανώτερο στάδιο από τον εταιρισμό, η μητριαρχία η οποία διατήρησε τη μόνιμη εγκατάσταση, τη γεωργία , το μητρικό δίκαιο αλλά όχι τον πολεμικό χαρακτήρα των γυναικών. Αυτό είναι κάτι που το βλέπουμε να εκφράζεται και στους μύθους. Ο Βελλεροφόντης παρουσιάζεται στο μύθο, τόσο ως ο κατακτητής των Αμαζόνων, όσο και ο θεμελιωτής της μητριαρχίας ⁶⁰ . Η λατρεία προς το φεγγάρι , ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της μητριαρχικής περιόδου, γίνεται την εποχή των Αμαζόνων πιο ζοφερή από ό,τι την εποχή της Δημητριακής μητριαρχίας.Υπό αυτήν την έννοια το ''Δημητριακό'' στάδιο είναι λιγότερο βίαιο και βάρβαρο από τον Αμαζονισμό. Ο Βελλεροφόντης εκπροσωπεί την συζυγική ένωση, εκφράζει τη μάχη που έδωσαν οι γυναίκες για σταθερό γάμο. Νικά τις Αμαζόνες, αλλά ταυτόχρονα πολεμά τον ήλιο (το σύμβολο των αντρών οι οποίοι δυσανασχετούσαν με το σταθερή εγκατάσταση και το γάμο) .⁶¹.

Με την υποχώρηση του αμαζονισμού, δύο στοιχεία διατηρήθηκαν εκ μέρους των γυναικών: οι κανονικοποιημένες σεξουαλικές σχέσεις και το μητρικό δίκαιο. Η ανωτερότητα του μητριαρχικού σταδίου, σύμφωνα με τον Μπαχόφεν βρίσκεται στο γεγονός της θεμελίωσης σεξουαλικών και γαμικών κανόνων,στη μόνιμη εγκατάσταση και την ανάπτυξη της γεωργίας . Ο άνθρωπος περνάει με τη μητριαρχία από τη ζωώδη φάση στον πολιτισμό. Το στοιχείο αυτό που κάνει την επανάσταση, είναι οι ρυθμισμένες σεξουαλικές σχέσεις . Ο ίδιος έλεγε : ''Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη σύνδεση ανάμεσα στο μητρικό δίκαιο και την συζυγική αποκλειστικότητα. Αν και οι συνέπειες του μητρικού δικαίου, η μητρική προέλευση του ονόματος και της κοινωνικής θέσης, προϋποθέτουν και χαρακτηρίζουν μη γαμικές σχέσεις εκεί όπου το πατρικό σύστημα είναι σε ισχύ, κάτω από το μητρικό δίκαιο συνοδεύουν το γάμο και υποδηλώνουν ένα σύστημα σταθερών δεσμών γάμου. Η μητριαρχία υφίσταται εντός και όχι εκτός του γάμου. Δεν στέκεται αντίθετα στον γάμο, αλλά είναι ένα απαραίτητο συνακόλουθό του. Στην πραγματικότητα η λέξη γάμος (matrimony -που σημαίνει γάμος στην κυριολεξία της μητέρας) βασίζεται στη θεμελιώδη ιδέα του μητρικού δικαίου. Κάποιος θα πει matrimonium (παντρεμένος) , όχι patrimonium(γάμος του πατέρα-πατρική κληρονομιά), όπως επίσης αρχικά μιλούσαν για materfamilias, η λέξη paterfamilias είναι μεταγενέστερος όρος'' ⁶²

Ο Μπαχόφεν κάνει μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση για τη διαφορά ανάμεσα στο μητρικό δίκαιο και τη μητριαρχία:'' Σίγουρα, το μητρικό δίκαιο το οποίο ενσαρκώνει μόνο τη μητρική καταγωγή του παιδιού είναι iuris naturalis (φυσικός νόμος), είναι τόσο παλιό όσο η ανθρώπινη φυλή και δεν είναι ασύμβατο με την σεξουαλική ακολασία. Αλλά η μητριαρχία η οποία δίνει στη μητέρα την κυριαρχία πάνω στην οικογένεια και το κράτος είναι συχνά ύστερης προέλευσης και καθ'όλα συμβατη στη φύση. Αναδύεται από την αντίδραση της γυναίκας στην χωρίς όρους σεξουαλικότητα , από την οποία είναι η πρώτη που ζητά απελευθέρωση. Η πρώτη και αποφασιστική αντίσταση στο κτηνώδες στάδιο της παγκόσμιας ακολασίας είναι της γυναίκας. ..Αυτή η μετάβαση είναι αδιανόητη χωρίς τον ατομικό γάμο. Η εξουσία των γυναικών πάνω στους άντρες και τα παιδιά είναι αδύνατη στο φυσικό στάδιο της σεξουαλικής ακολασίας, και η μητρογραμμική μεταβίβαση της περιουσίας και των ονομάτων έχει νόημα μόνο όπου υπάρχει γάμος. Αν οι γυναίκες και τα παιδιά ανήκουν σε όλους, η ιδιοκτησία επίσης ανήκει σε όλους.'' ⁶³.

Τα πολιτικά δικαιώματα και η κληρονομιά των περιουσιών προϋποθέτουν την εκμηδένιση της φυσικής κατάστασης. Μια εκμηδένιση που λαμβάνει χώρα σε στάδια. Για παράδειγμα σε διάφορους λαούς (π.χ Μασαγέτες και Τρωγλοδύτες) ο γάμος συνυπάρχει με την κοινοκτημοσύνη των γυναικών. Κάθε άντρας έχει μια γυναίκα , αλλά όλοι οι άντρες μπορούν να συνευρεθούν σεξουαλικά μαζί της. Άλλοι λαοί (π.χ Θράκες) βρίσκονται ένα στάδιο ανώτερο στάδιο αφού διατηρούν την μοναδικότητα του γάμου, και ασκούν την κοινοκτημοσύνη μόνο τη νύχτα του γάμου. ''Ο γάμος συνδυασμένος με την κοινοκτημοσύνη των γυναικών είναι αγνότερος από το ίδιο στάδιο χωρίς τον γάμο, αλλά λιγότερο αγνός από ό,τι ο αποκλειστικός γάμος''⁶⁴.

Έτσι λοιπόν , βλέπουμε ότι ο ατομικός γάμος υπήρξε μια πρόοδος για τον Μπαχόφεν και εδώ πρέπει να σταθούμε λίγο . Συμφωνεί με τον Αριστοτέλη ο οποίος (σε αντίθεση με τον Πλάτωνα που υποστήριζε την κοινοκτημοσύνη των πραγμάτων και των γυναικών) έλεγε ότι οτιδήποτε ανήκει σε μεγάλο αριθμό ατόμων αντιμετωπίζεται με λιγότερη προσοχή.''Η ανάπτυξη του γάμου δημιουργεί μια σταθερή δομή μέσα σε αυτή τη χαοτική ενιαία μάζα ανθρώπων και περιουσιών''⁶⁵ .Το ενδιάμεσο στάδιο που συνδυάζει τον γάμο με την κοινοκτημοσύνη των γυναικών περιλαμβάνει την ατομική ιδιοκτησία και την πυρηνική οικογένεια , πράγματα που λείπουν από το κατώτερο στάδιο της ακολασίας. ''Εδώ, το μητρικό δίκαιο, το οποίο στο κατώτερο στάδιο της μίξης χωρίς όρια, δεν είχε νόημα εκτός από την μεταβίβαση της βασιλείας, αποκτά σημασία για την κληρονομιά της περιουσίας .Αλλά, αυτό το μητρικό δίκαιο δεν υποδηλώνει ακόμα μητριαρχία. Όπως και στο κατώτερο στάδιο, το αρσενικό είναι ακόμα κυρίαρχο: κάθε φυλή καθοδηγείται από τον τύραννό της, του οποίου η ισχύς μεταβιβάζεται σύμφωνα με το μητρικό δίκαιο'' ⁶⁶. Έχουμε δηλαδή μητρικό δίκαιο χωρίς μητριαρχία. Τα σκήπτρα τα έχουν οι άνδρες και με αυτά καταπιέζουν τις γυναίκες οι οποίες δέχονται τις ορμές τους. Μιλάμε για μια ''καθαρά σωματική τυραννία'' ⁶⁷.

Στο επόμενο στάδιο η αντρική κυριαρχία σπάει. Οι γυναίκες αντιδρούν . Εδώ το μητρικό δίκαιο οδηγεί στη μητριαρχία. ''Ολόκληρη η μητριαρχία δεν προκύπτει εν μέσω της πρώιμης ακολασίας , αλλά αναπτύσσεται σε μια αποφασιστική μάχη εναντίον της''⁶⁸. Έρχεται να θέσει τέρμα στο ενδιάμεσο στάδιο όπου συνυπάρχει ο αποκλειστικός γάμος με την κοινοκτημοσύνη των γυναικών. Πρόκειται για ένα θετικό βήμα αφού εκπροσωπεί τον περιορισμό του κτηνώδους φυσικού νόμου (ius naturale), στον οποίο είναι άγνωστος κάθε νόμος κληρονομιάς που στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία . ''Υπό αυτήν την έννοια η θεμελίωση της μητριαρχίας εκπροσωπεί ένα βήμα μπροστά προς τον πολιτισμό. Αναπαριστά την χειραφέτηση από τα δεσμά της ωμής σαρκικής ζωώδους ζωής'' ⁶⁹.

Ταυτόχρονα οι γυναίκες διατηρούν το μητρικό δίκαιο, αφού μέσω αυτού η γυναίκα αντιμετωπίζει τη φυσική ρώμη του άντρα με τη μητρότητα. Μια ιδιότητα απαραίτητη για την εκπαίδευση της ανθρωπότητας και ειδικά των αντρών. ''Όπως το παιδί αρχικά πειθαρχείται από τη μητέρα, έτσι και οι φυλές των ανθρώπων αρχικά πειθαρχούνται από τη γυναίκα. Το αρσενικό πρέπει πρώτα να υπηρετήσει πριν μπορέσει να κυβερνήσει. Είναι η γυναικεία χάρη ταγμένη να εξημερώσει την αντρική αρχέγονη δύναμη, να την καθοδηγήσει σε αγαθά μονοπάτια''⁷⁰. Καθόλου τυχαία, ήταν οι γυναίκες αυτές που όρκιζαν βασιλιάδες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα αρχαία χρόνια οι γυναίκες θεωρούνται ως ιερές, ως οι αποθήκες της δικαιοσύνης, η πηγή των προφητειών. ''Η γυναίκα ήταν η πηγή του πρώτου πολιτισμού, όπως ακριβώς είχε παίξει έναν επιφανή ρόλο σε κάθε παρακμή και κάθε αναγέννηση''⁷¹. Συμπερασματικά δηλαδή , μητριαρχία (δηλαδή το κοινωνικό στάδιο όπου η γυναίκα χαίρει υψηλής κοινωνικής θέσης ) είναι η σύνδεση του μητρικού δικαίου με τις ρυθμισμένες σεξουαλικές σχέσεις.

Σε αυτό το ανώτερο στάδιο εντοπίζεται η σύνδεση μητριαρχίας με τη γεωργία και την ανάδυση των θρησκειών . Αν και όπως είδαμε ο Μπαχόφεν θεώρησε ότι η ιστορία είναι το πεδίο εξέλιξης των ιδεών των ανθρώπων , εν τούτοις συνέδεσε το κάθε στάδιο (εταιρισμός- μητρικό δίκαιο- μητριαρχία-πατρίαρχία) με συγκεκριμένο επίπεδο ανάπτυξης των μέσων παραγωγής (αν και τα παραδείγματά των λαών που χρησιμοποιούσε ήταν πολλές φορές άστοχα).''Ο Μπαχόφεν αναγνώρισε και περιέγραψε δύο διαφορετικούς τύπους του μητρικού δίκαιου, σχετίζοντας τον πρώτο με το απόλυτα πρωτόγονο , νομαδικό, κυνηγετικό και τροφοσυλλεκτικό στάδιο της ανθρώπινης ύπαρξης, και τον δεύτερο με την εγκατεστημένη γεωργία. Παρ'όλα αυτά, δυστυχώς όσο αφορά την πειστικότητα των ισχυρισμών του, όταν αναφερόταν σε παραδείγματα απόλυτα πρωτόγονων , έκανε το λάθος να ονομάσει άγριους πολλούς νομαδικούς λαούς που είχαν άλογα και βοοειδή, οι οποίοι δεν ήταν καθόλου πρωτόγονοι (ανήκαν σίγουρα στο βαρβαρικό στάδιο, αλλά όχι στο πρωτόγονο). Ονομαστικά: οι Μασαγέτες, οι Νασαμώνες, οι Γαραμάντες, και άλλοι, οι οποίοι είχαν περιγραφεί ότι χρησιμοποιούσαν τις γυναίκες τους κοινά, και ότι συνουσιάζονταν δημόσια χωρίς ντροπή. Ο Μπαχόφεν όρισε αυτόν τον κοινωνικο-θρησκευτικό τύπο ,που τον συμπέρανε από αυτές τις αβέβαιες αποδείξεις, ως τον προγαμιαίο τύπο ''εταιρισμού-αφροδίτης'' , αναπαριστώντας τον να κυβερνάται από τον φυσικό νόμο (ius naturale) του σεξ , και κινητοποιούμενος από την επιθυμία,με αδυναμία κατανόησης της σχέσης ανάμεσα στην σύλληψη και την συνουσία.Το κλασικό σύμβολο της θεότητας ενός τέτοιου τρόπου ζωής, ήταν η Αφροδίτη.''⁷².

Ο ίδιος έλεγε: ''Ο εταιρισμός είναι συνεδεμένος με το κατώτερο στάδιο της τροφοσυλλογής , η μητριαρχία με το ανώτερο στάδιο της γεωργίας. Η αρχή του εταιρισμού ενσαρκώνεται στη βλάστηση και τα ζώα που ζουν στις ελώδεις πεδιάδες, τα οποία γίνονται οι βασικοί Θεοί του,η μητριαρχία αποτίει τιμή στους κόκκους των σιτηρών και στο σπαρμένο σιτάρι, τα οποία γίνονται τα πιο ιερά σύμβολα του μητριαρχικού μυστηρίου'' ⁷³.

Στη συνέχεια διατυπώνει ρητά την ιστορικότητα του μητριαρχικού σταδίου ''Η αποκλειστική μητρότητα η οποία δεν αναγνωρίζει πατέρα, η οποία ορίζει τα παιδιά ως ''απάτορες'' (ελλ. στο πρωτότυπο-fatherless), ή ,υπό την ίδια έννοια, ως ''πολυπάτορες'' (ελλ. στο πρωτότυπο- με καταγωγή από πολλούς πατέρες), ως spurii ,''σπαρτοί'' (ελλ στο πρωτότυπο) ή ,με την ίδια έννοια, καταγόμενα από μια γραμμή καταγωγής -unilateral, και τον ίδιο τον πατέρα ως ''ουδείς'' (κανένας),Sertor , Semo (sower-σπορέας), είναι τόσο ιστορική όσο η Δημητριακή κυριαρχία αυτής της ίδιας μητρότητας πάνω στην αρχή της πατρότητας'' ⁷⁴.

Καθόλου τυχαία, τα σύμβολα της Αφροδίτης (δηλαδή του σεξουαλικού αισθησιασμού) είναι η άγρια βλάστηση των βάλτων (δηλαδή η άγονη γη) και το ζώο σύμβολο , είναι η σκύλα.

Η σύνδεση της πρωτόγονης κοινωνίας με τον εταιρισμό, και της αγροτικής με τη μητριαρχία υιοθετήθηκε από ένα πολύ μεγάλο μέρος των κινημάτων που ενστερνίζονταν τις ιδέες του Μπαχόφεν (όπως π.χ το φεμινιστικό κίνημα, το μαρξισμό κ.α.). Η ιδέα ότι η καλλιέργεια της γης ταυτιζόταν στο μυαλό των ανθρώπων της αγροτικής επανάστασης με την ικανότητα της γυναίκας να παράγει ζωή , και συνεπώς με τη λατρεία της φύσης και του θηλυκού, είναι μια ιδέα πάρα πολύ δημοφιλής στις φεμινίστριες και οι ρίζες της μάλλον βρίσκονταν σε αυτά που πρωτο-είπε ο Μπαχόφεν.

''Όπως και να 'χει ,η κύρια δύναμη μετασχηματισμού θεωρήθηκε από τον Μπαχόφεν ότι αναδύθηκε με την ανάπτυξη της γεωργίας, και την γέννηση με αυτήν ενός σχετικά ειρηνικού και εγκατεστημένου τρόπου ζωής, ευνοϊκό για τις γυναίκες. Κατ'επέκταση ,αφού οι γυναίκες έγιναν το ζωντανό αντίστοιχο της καλλιέργειας και της ιερής γης, το θηλυκό απέκτησε νέα αξία στην τελετουργική μαγικο-θρησκευτική σφαίρα οπουδήποτε η γεωργία άκμασε. Συνεπώς, ο Μπαχόφεν ονόμασε το δεύτερο , ανώτερο στάδιο του μητρικού σταδίου, το ''Δημητριακό-γαμικό'' , ή ''cereal'' από την Ελληνίδα Θεά της γεωργίας Δήμητρα, και την αντίστοιχη της Ρώμης, Κέρες.Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του το αφιέρωσε στις έρευνες των μυστηρίων αυτού του ανώτερου, ευγενέστερου μετασχηματισμού του φυσικού νόμου (ius naturale).

Όπως και το κατώτερο στάδιο, το στάδιο αυτό ενισχύθηκε από την ισχύ και την ιεροπρέπεια του σεξ, αλλά τώρα μαζί με την επιθυμία για την απόκτηση απογόνων και όχι μόνο για την ίδια την επιθυμία για σεξ.'' ⁷⁵ .

Ο ίδιος ο Μπαχόφεν έλεγε: ''Η αρχή της γεωργίας είναι η αρχή της σεξουαλικής ένωσης με κανόνες. Το μητρικό δίκαιο ανήκει και στα δύο. Όπως τα σιτηρά των αγρών αναδύονται από το αυλάκι που ανοίγει το άροτρο, έτσι και το παιδί προκύπτει από τη μητρική sporium (womb-μήτρα), από τον κήπο (garden-vagina)...Έτσι, ένας νόμος, ο υλικός νόμος της μητριαρχίας, κινεί τόσο την γεωργία όσο και τον γάμο'' ⁷⁶ .Η ανάπτυξη της γεωργίας έδωσε νέα ισχύ στη μητρότητα ''Με την γεωργία, η μητρότητα προσλαμβάνει νέα σημασία , μια υψηλότερη μορφή'' ⁷⁷

Ο Μπαχόφεν έβλεπε τη μητριαρχία ως ένα στάδιο ανώτερο από τη ζωική κατάσταση ''Θα ήταν λάθος να κατατάξουμε τους λαούς που επιδεικνύουν μητριαρχικούς τύπους σε εκείνο το κατώτατο στάδιο ζωής στο οποίο δεν υπάρχει γάμος αλλά μόνο σεξουαλικές σχέσεις, όπως συμβαίνει στα ζώα. Η μητριαρχία δεν προηγήθηκε του πολιτισμού, αλλά αυτή η ίδια είναι ένα στάδιο πολιτισμού. Συνδέεται με τη γεωργία, με ένα οργανωμένο όργωμα του εδάφους, όχι με τη φυσική βλάστηση της γης, όχι με τη βλάστηση του βάλτου με την οποία οι αρχαίοι συνέδεαν το εταιρικό σεξουαλικό στάδιο. Η βλάστηση των βάλτων ταυτιζόταν με το νόθο-nothus (το μη νόμιμο παιδί), το καλλιεργημένο φυτό με το νόμιμο -legitimus. Αν και το μητρικό δίκαιο είναι ένας φυσικός νόμος (iuris naturalis) επειδή αναδύεται από τους νόμους της ύλης, αυτός ο φυσικός νόμος έχει ήδη περιοριστεί από τον θετικό θεσμό του γάμου, δεν είναι πλέον σε πλήρη ισχύ όπως γίνεται με το ζωικό κόσμο. Περιορίζεται από τον έγγαμο βίο (matrimonium) και οι ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις αποκλείονται'' ⁷⁸.

Σε αντίθεση με το προηγούμενο εταιρικό στάδιο, τώρα ο άνθρωπος βρίσκεται σε ένα ανώτερο επίπεδο.Η παραγωγή παιδιών δεν είναι το τυχαίο αποτέλεσμα της πρωταρχικής ανάγκης των ανθρώπων να κάνουν σεξ, αλλά το ακριβώς ανάποδο: οι άνθρωποι συνδέονται με τα δεσμά του γάμου για να κάνουν παιδιά. ''Η πράξη του ανθρώπου δεν έχει στόχο την ικανοποίηση της όρεξης των αισθήσεων, αλλά την παραγωγή των ''χρυσών φρούτων''. Τα φύλα συνδέονται liberorum quaerendorum causa (για να αποκτήσουν παιδιά) όχι ''για χάρη της επιθυμίας'' ⁷⁹.

Η μετάβαση αυτή διαμορφώνει πλέον και το δίκαιο :οι άνθρωποι δεν ακολουθούν το φυσικό δίκαιο (ius naturale) της Αφροδίτης, που ουσιαστικά ήταν το δίκαιο του εταιρισμού και της φυσικής ανάπτυξης των φυτών και των ανθρώπων, αλλά το φυσικό δίκαιο (ius naturale) της Θεάς Δήμητρας της οργανωμένης καλλιέργειας της γης και της οργανωμένης σύνδεσης των ανθρώπων με σκοπό την ανατροφή των παιδιών . Η Δήμητρα (η Δα-Μήτηρ δηλαδή , η Μητέρα Γη) στα αρχαία ελληνικά ονομάζεται και θεσμοφόρος ακριβώς επειδή συνδέθηκε με τους θεσμούς που προέκυψαν από αυτή την εξέλιξη. Ο Μπαχόφεν συνδέει άμεσα την υιοθέτηση σεξουαλικών κανόνων από μια κοινωνία με την ανάδυση του δικαίου και τις αλλαγές πάνω στον ίδιο τον τρόπο παραγωγής . ''Έχει υποστηριχτεί ότι οι θεσμοί (decrees) της Δήμητρας αναφέρονται μόνο στους δεσμούς γάμου ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτό είναι αλήθεια στο βαθμό που ο γάμος στην πραγματικότητα διαμορφώνει τον πυρήνα όλου του Δημητριακού νόμου. Αλλά ο γάμος από μόνος του δεν μπορεί να περιοριστεί στα ανθρώπινα πλάσματα. Συμπεριέλαβε επίσης τη σχέση του ανθρώπου με τη γη, το χωράφι. Συμπεριλαμβάνει τη γεωργία και τη σεξουαλική ένωση σε μια ιδέα και ένα μυστήριο: παρείχε ένα δίκαιο για τους αγρούς και την οικογένεια'' ⁸⁰. Καθόλου τυχαία οι αρχαίοι έβλεπαν τον γάμο σαν μια αγροτική σχέση και έτσι δανείστηκαν την ορολογία της γεωργίας για να περιγράψουν τις γαμικές σχέσεις. Το σπείρειν , φυτεύειν, γεωργείν σήμαινε ταυτόχρονα και την πράξη του αρσενικού ''Η ορολογία δεν είναι απλά μεταφορά, αλλά αντανακλά τη θεμελιώδη ιδέα ότι η γεωργία ήταν το μοντέλο για τον ανθρώπινο γάμο. Συνεπώς ακόμα και οι αποφάσεις στα ζητήματα του γάμου αντλούνταν από το νόμο της γεωργίας'' ⁸¹. Ο Πλούταρχος αναφέρει ένα έθιμο που , σύμφωνα με αυτό, το νεόνυμφο ζευγάρι την πρώτη νύχτα του γάμου του έμενε κλειδωμένο στον κοιτώνα μαζί με μια ιέρεια της Δήμητρας η οποία είχε σκοπό να τους διδάξει τους θεσμούς της μητέρας Γης ως τον πιο υψηλό νόμο του γάμου ⁸².

Η σύνδεση του πλούτου με το μητρικό δίκαιο είναι για τον Μπαχόφεν εμφανής:''Οπουδήποτε ,η μητέρα του πλούτου, είναι επίσης η μητέρα του δικαίου που το εξουσιάζει'' ⁸³.

Ο Μπαχόφεν ήταν από τους πρώτους (αν όχι ο πρώτος) που συνέδεσε τη μητριαρχία με την ύπαρξη μιας κοινωνίας ειρήνης και αδελφοσύνης. Μια ιδέα δημοφιλέστατη στους κύκλους των φεμινιστριών . ''Η ιδέα της μητρότητας παράγει μια αίσθηση καθολικής αδελφότητας ανάμεσα στους ανθρώπους, η οποία πεθαίνει με την ανάπτυξη της πατρότητας. Η οικογένεια που στηρίζεται στο πατρικό δίκαιο είναι ένας κλειστός ατομικός οργανισμός, ενώ αντίθετα η μητριαρχική οικογένεια φέρει τον τυπικό καθολικό χαρακτήρα που ίσταται από την αρχή κάθε εξέλιξης και η οποία διαχωρίζει την υλική ζωή ζωή από την υψηλότερη πνευματική ζωή. Κάθε γυναικεία μήτρα , το θνητό σύμβολο της μητέρας γης Δήμητρας, θα δώσει αδερφούς και αδερφές στο παιδί κάθε γυναίκας, η πατρίδα αναγνωρίζει μόνο αδερφές και αδερφούς μέχρι την ημέρα που η ανάπτυξη του πατρικού συστήματος, θα διαλύσει την αδιαφοροποίητη ενότητα του συνόλου και θα εισάγει την αρχή της διαίρεσης . Οι μητριαρχικοί πολιτισμοί παρουσιάζουν αρκετές εκφράσεις και ακόμα νομικές διατυπώσεις αυτής της πτυχής της μητριαρχικής αρχής. Είναι η βάση της παγκόσμιας ελευθερίας και ισότητας , τόσο κοινής ανάμεσα σε μητριαρχικούς λαούς, της φιλοξενίας τους, και της αποστροφής τους για κάθε είδους καταπίεσης.''⁸⁴.

Αυτή η ''αδελφότητα'' που βασίζεται στο γενοκρατικό σύστημα συνδέεται με την αρχαία ιδέα ότι ο φόνος ενός ανθρώπου , είναι έγκλημα εναντίον ολόκληρης της φυλής, καθώς και με τη ''συμπάθεια'' , τη συντροφική αλληλεγγύη δηλαδή που εκφραζόταν ανάμεσα στα μέλη της ίδιας ομάδας. ''Οι μητριαρχικές πόλεις ήταν ιδιαίτερα διάσημες για την απαλλαγή τους από εμφύλιες διαμάχες και συγκρούσεις.Οι μεγάλες τους γιορτές ήταν όλες μέρη ενός έθνους που ήταν ευτυχισμένο σε μια αίσθηση αδελφότητας, η κοινή εθνικότητα υιοθετήθηκε αρχικά από αυτούς τους λαούς -εδώ επετεύχθη η αρτιότερη έκφρασή της.Οι λαοί της μητριαρχίας -και αυτό είναι χαρακτηριστικό- επεδείκνυαν ιδιαίτερη συμπάθεια για τον φυσικό τραυματισμό ενός συντρόφου τους, ή ακόμα και για τα ζώα .Οι Ρωμαίες παρακαλούσαν την Μεγάλη Μητέρα για να τους χαρίσει έναν σύζυγο όχι μόνο για τα δικά τους, αλλά και για τα παιδιά των αδερφάδων τους, οι Πέρσες δεν προσεύχονταν ποτέ στη θεότητά τους παρά μόνο για ολόκληρο το έθνος, οι Κάρες αναγνώριζαν την υπέρτατη αρετή στην συμπάθεια που εκφραζόταν για τους ομόφυλούς τους: σε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά βλέπουμε την μητρική αρχή να μεταφράζεται στην πραγματικότητα της ζωής' ⁸⁵.

Ο Μπαχόφεν βρίσκει στις αρχαίες θρησκείες την αντανάκλαση της σημαντικής θέσης που κατείχε η γυναίκα. Η γυναίκα , και ειδικά η μητέρα μέσα από την φυσική αγάπη της για το παιδί , αποτελεί δείγμα θρησκευτικής αφοσοίωσης που λαμβάνει μέρος στις πιο βάρβαρες εποχές.Αυτή ήταν η ισχύ της : ''Η ανύψωση της γυναίκας πάνω από τον άντρα προκαλεί την ακόμα μεγαλύτερη έκπληξή μας ειδικά με την υποδεέστερη θέση της σε σχέση με τη φυσική δύναμη. Ο νόμος της φύσης παρέχει τα σκήπτρα της εξουσίας στον πιο δυνατό.Εάν κάτι του τα αφαιρέσει και τα δώσει σε πιο αδύναμα χέρια, άλλα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης πρέπει να έπαιξαν ρόλο , βαθύτερες δυνάμεις πρέπει να επηρέασαν αυτή την αλλαγή. Δεν χρειαζόμαστε σε μεγάλο βαθμό τη βοήθεια των αρχαίων μαρτυριών για να καταλάβουμε ποιά δύναμη ευθύνεται για αυτή την νίκη. Σε όλες τις εποχές η γυναίκα άσκησε μεγάλη επιρροή στους άνδρες και στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό των εθνών μέσω της έφεσής της προς το υπερφυσικό και το θεϊκό, το παράλογο και το θαυματουργό.'' ⁸⁶.

Ο Μπαχόφεν παραθέτει μια σειρά αρχαίων αναφορών που δείχνουν αυτήν τη σχέση , μια σχέση που προσέφερε στις γυναίκες την ισχύ που τους αφαιρούσε ο σεξουαλικός διμορφισμός . Οι γυναίκες σε αναρίθμητες περιπτώσεις υπήρξαν το μέσο της αποκάλυψης των θεοτήτων, ενώ οι ίδιες έγιναν οι προπαγανδιστές των περισσότερων θρησκειών. Οι πρώτοι προφήτες ήταν γυναίκες , ενώ η γυναίκα είναι πιο σταθερή στη διατήρηση μιας θρησκείας, των θρησκευτικών εορτών, και της διάδοσης της θρησκείας λέει ο Μπαχόφεν . ''Προικισμένο με τέτοιες δυνάμεις , το αδύναμο φύλο μπορεί να διεξαγάγει τη μάχη με το πιο δυνατό και να βγει νικητής. Στην ανωτερότητα της φυσικής δύναμης του άντρα, η γυναίκα αντιπαραβάλλει την ισχυρή επίδραση της θρησκευτικής καθαγίασης: αντιμετωπίζει τη βία με την ειρήνη, την εχθρότητα με τη συμφιλίωση, το μίσος με αγάπη, και έτσι με αυτόν τον τρόπο καθοδηγεί την άγρια, χωρίς νόμους ύπαρξη της πρώτης περιόδου, σε έναν πιο μαλακό και φιλικό πολιτισμό, στου οποίο το κέντρο κάθεται θρονιασμένη ως η ενσάρκωση των υψηλότερων ιδανικών, ως μια εκδήλωση της θεϊκής επιταγής'' ⁸⁷.

Ο Μπαχόφεν ισχυρίζεται ότι υπάρχουν αναρίθμητες αναφορές για τη σχέση ανάμεσα στη μητριαρχία και τον θρησκευτικό χαρακτήρα των γυναικών. H θυσία παρθένων κοριτσιών για την ευχαρίστηση των θεοτήτων , σύμφωνα με τον Μπαχόφεν ήταν ένδειξη αυτής της άποψης που ήθελε τις γυναίκες θεϊκές. Η θυσία της Περσεφόνης προς τη θεά-μητέρα Δήμητρα είναι απόδειξη του γεγονότος ότι οι Θεοί ευφραίνονταν με τις νεαρές γυναίκες.⁸⁸ .

Η προτίμηση που έδειχναν οι αρχαίοι για την αδερφή παρά στον αδερφό, καθώς και για το μικρότερο παιδί (το οποίο πιθανόν να πέθαινε τελευταίο και επομένως θα διατηρούσε την συνέχεια του κλαν) είναι όλα αποδείξεις της επικράτησης της μητριαρχίας. Έτσι, σύμφωνα με τον Μπαχόφεν οι συγγενικοί δεσμοί με τη μητέρα να γίνεται το επίκεντρο αυτών των δεσμών, είναι απόδειξη ύπαρξης της μητριαρχίας . ''Η σχέση που εντοπίζουμε παντού κατά την προέλευση όλων των πολιτισμών, κάθε αρετής, κάθε ευγενούς πτυχής ύπαρξης, είναι αυτή ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί: λειτουργεί σε έναν κόσμο βίας ως η θεϊκή αρχή της αγάπης, της ένωσης , της ειρήνης. Ανατρέφοντας το μικρό της , η γυναίκα μαθαίνει νωρίτερα από ό,τι ο άντρας να επεκτείνει την αγάπη της και τη φροντίδα της πέρα από τα όρια του εγώ της σε ένα άλλο πλάσμα , και να κατευθύνει οποιοδήποτε πλεονέκτημα κάποιας εφεύρεσης που κατέχει ,για τη διατήρηση και την καλυτέρευση αυτής άλλης ύπαρξης. Η γυναίκα σε αυτό το στάδιο είναι το θεματοφυλάκιο όλων των πολιτισμών, όλων των αγαθοεργιών, όλης της αφοσίωσης, όλων των φροντίδων για τους ζωντανούς και της θλίψης για τους νεκρούς''. ⁸⁹.Στο σημείο αυτό, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε μια από τις πρώτες διατυπώσεις της ιδέας , τόσο δημοφιλούς στο φεμινιστικό κίνημα, ότι η γυναίκα , λόγω της ικανότητάς της να δημιουργεί ζωή είναι από τη φύση της έτοιμη να αγαπήσει και να προσφέρει φροντίδα.

Καθόλου τυχάια, η πατρίδα στα αρχαία χρόνια (αλλά ακόμα και σήμερα) συμβολιζόταν με γυναίκα ενώ για να περιγράψουν την πατρίδα χρησιμοποιούσαν τη λέξη ''μητρίδα'' ⁹⁰.Η κοσμογονία του Ησίοδου είναι γεμάτη από ''ενώσεις αθάνατων μητέρων που παντρεύονταν θνητούς πατέρες, η έμφαση στη μητρική ιδιοκτησία και το όνομα της μητρικής καταγωγής, η στενότητα της μητρικής συγγένειας, η οποία έδωσε υπόσταση στον όρο ''μητέρα-πατρίδα'' (mother country) , ''⁹¹ .

Η λέξη πατρίδα άρχισε να χρησιμοποιείται όταν αναδύθηκε η πατριαρχία. Μάλιστα, ο Μπαχόφεν αναφέρει ότι η επίθεση εναντίον της μητέρας ήταν για τους Κρήτες τόσο μεγάλο έγκλημα , ώστε αυτή να θεωρείται προσβολή εναντίον ολόκληρου του γένους.Έγκλημα στο οποίο μπορούσε ο γιός να απαντήσει μόνο με θανάτωση του θύτη,ακόμα και αν ο θύτης ήταν ο ίδιος ο πατέρας ⁹².

Για τους λαούς της μητριαρχίας και τη σχέση τους με ένα συγκεκριμένο πολιτιστικό -ιδεολογικό στάδιο της ανθρωπότητας:

'' Βλέπουμε τους μητριαρχικούς λαούς να ξεχωρίζουν για την ευνομία, ευσέβεια, παιδεία (rectitude, piety, and culture ) βλέπουμε τις γυναίκες να υπηρετούν ως ευσυνείδητοι φύλακες των μυστηρίων, της δικαιοσύνης και της ειρήνης , και η σύμπλευση των ιστορικών γεγονότων με τη γλωσσική έκφραση , είναι εμφανής. Υπό αυτήν την οπτική, η μητριαρχία γίνεται ένα σύμβολο πολιτιστικής προόδου, μια πηγή και μια εγγύηση των πλεονεκτημάτων της , μια απαραίτητη περίοδος εκπαίδευσης της ανθρωπότητας , και, συνεπώς, η εκπλήρωση του φυσικού νόμου ο οποίος εξουσιάζει τόσο τους ανθρώπους ως σύνολο, αλλά και ως άτομα'' ⁹³.

''Όπως η τεκνοποιός μητρότητα , η οποία είναι η φυσική εικόνα της, η μητριαρχία είναι ολοκληρωτικά ένας υπηρέτης της ύλης . Στα φαινόμενα της φυσικής ζωής , από τα οποία προκύπτουν οι νόμοι της εσωτερικής και εξωτερικής ύπαρξης, οι λαοί της μητριαρχίας ,πιό έντονα από ό,τι οι επόμενες γενιές , αισθάνονται την ενότητα όλης της ζωής, την αρμονία του σύμπαντος, το οποίο δεν έχουν ακόμα ξεπεράσει. Έχουν μεγαλύτερη επίγνωση του πόνου του θανάτου και την ευθραυστότητα της γήινης ύπαρξης , η οποία θρηνείται από τη γυναίκα και ειδικά τη μητέρα. Μοχθούν πιο έντονα για την παρηγοριά στην υψηλότερη έκφρασή της , την οποία εντοπίζουν στα φαινόμενα της φυσικής ζωής, και σχετίζουν αυτήν την παρηγοριά με τη γεννεσιουργό μήτρα, για να συλλάβει , να στεγάσει , και να αναθρέψει την μητρική αγάπη. ''⁹⁴.

''Με μια εξ ολοκλήρου υλική έννοια αφιερώνουν τον εαυτό τους στον εξωραϊσμό της υλικής ύπαρξης, στην πρακτική αρετή (ελληνικά στο πρωτότυπο-practical virtues ).Τόσο στην γεωργία, η οποία αρχικά αναπτύχθηκε από γυναίκες, και στην ανέγερση τοιχών, την οποία οι αρχαίοι ταύτιζαν με τη χθόνια λατρεία, πέτυχαν μια τελειοποίηση η οποία εξέπληξε τις επόμενες γενιές''⁹⁵ Καμμία εποχή δεν έχει επιδείξει τόσο μεγάλη σημασία στην εξωτερική μορφή, στην ιερότητα του σώματος, και τόσο λίγη σημασία στον εσωτερικό πνευματικό παράγοντα. Για τον Μπαχόφεν η εποχή της μητριαρχίας μπορούσε να κατανοήσει βαθύτερα την διπλή φύση της ζωής:του θανάτου και της γέννησης δηλαδή, κάτι που μόνο μια γυναίκα βιώνει η ίδια στο σώμα της. ''Με μια λέξη η μητριαρχική ύπαρξη είναι ρυθμισμένη φυσιοκρατία, η σκέψη της είναι υλική , η εξέλιξή της είναι κυρίως φυσική. Το μητρικό δίκαιο είναι τόσο καθολικό σε αυτό το πολιτιστικό στάδιο, όπως είναι ξένο και ακατανόητο στην εποχή της πατριαρχίας'' ⁹⁶.

Στο εξελικτικό σχήμα του Μπαχόφεν η μητριαρχία είναι ανώτερη του μητρικού δικαίου,αλλά βρίσκεται ένα στάδιο κάτω από την πατριαρχία. Η εξέλιξη αυτή εξαρτάται από το κατά πόσο ο άνθρωπος απομακρύνεται από το φυσικό-γήινο στάδιο.Η μητριαρχία , για τον Μπαχόφεν είναι ένα ανώτερο στάδιο σε σχέση με την εντελώς πρωτόγονη ανθρωπότητα ''Η μητριαρχία ακολουθείται από την πατριαρχία και προηγείται του ακανόνιστου εταιρισμού. Έτσι, η -οργανωμένη με κανόνες- μητριαρχία της εποχής της Δήμητρας, καταλαμβάνει μια ενδιάμεση θέση, αναπαριστώντας τη μετάβαση της ανθρωπότητας από το κατώτερο στάδιο ύπαρξης στο υψηλότερο. Με το προγούμενο στάδιο μοιράζεται τη μητρική-υλική ιδέα , με το δεύτερο , την αποκλειστικότητα του γάμου, διαχωρίζεται από το πρώιμο στάδιο από την Δημητριακή ρύθμιση της μητρότητας, μέσω της οποίας αναπτύσσεται πάνω από τον εταιρισμό, και από το ύστερο στάδιο από την προτεραιότητα που δίνει στην γεννεσιουργό μήτρα,έτσι ώστε αποδεικνύεται ότι είναι ένας κατώτερος τύπος από ό,τι το πλήρως ανεπτυγμένο πατριαρχικό σύστημα'' ⁹⁷ .

Η αντίδραση των αντρών, τρίτο στάδιο :πατριαρχία.

Όπως είδαμε, η μητρότητα δημιουργεί μια δυναμική , η οποία σε συνδυασμό με τον ατομικό γάμο, κατέστησε τις γυναίκες σε ανώτερη από τους άντρες , κοινωνική θέση. Τα πράγματα όμως θα αλλάξουν,πλέον αρχίζει να αναγνωρίζεται η σημαντικότητα της πατρότητας. Πρόκειται για μια τεράστια διανοητική επάνασταση της ανθρωπότητας.

Ο Μπαχόφεν αναφέρει μια σειρά από φυλές που ο πατέρας αναγνώριζε το παιδί του μέσω της φυσικής ομοιότητας. Στις κοινωνίες που δεν υπάρχει γάμος (και συνεπώς δεν μπορεί να γίνει νομική αναγνώριση μέσω γάμου) , η αναγνώριση της πατρότητας γίνεται μέσω της ομοιότητας. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στην μητριαρχία και την πατριαρχία. ⁹⁸.

Όμως η ανωτερότητα της πατριαρχίας δεν στηρίζεται στην ανακάλυψη της ομοιότητας ανάμεσα σε έναν πατέρα με τα παιδιά του. Η ανωτερότητα της πατριαρχίας προκύπτει από την ανάγκη της υπερβατικής σκέψης που κάνει ένας άνθρωπος (ο πατέρας) για να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους (τα παιδιά του). Η σχέση μητέρας και παιδιού είναι μια καθ'όλα φυσική σχέση. Το μητρικό δίκαιο πηγάζει από τη φύση (natura verum), ενώ ο πατέρας υπάρχει μόνο iure civili (στον αστικό νόμο). ⁹⁹. Η μητριαρχία είναι το ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στο στάδιο του φυσικού δικαίου (ius naturale) στο οποίο κυριαρχεί η ελευθερία της σεξουαλικής συνεύρεσης χωρίς όρους και το στάδιο με τα πολιτικά δικαιώματα (ius civile) στο οποίο επικρατεί μόνο ο ατομικός γάμος και η πατριαρχία . Σε αυτό το ενδιάμεσο στάδιο η υλική με τη διανοητική αρχή συνυπάρχουν. Το ένα υποχωρεί , αλλά το άλλο ακόμα δεν έχει επικρατήσει. Το καθαρά διανοητικό στάδιο της πατριαρχίας ''υποτάσσει τη γυναίκα στον άντρα και μεταφέρει όλη την προηγούμενη σημαντικότητα της μητέρας στον πατέρα'' ¹⁰⁰ .

Υπό αυτήν την έννοια , λέει ο Μπαχόφεν, η πατριαρχία προϋποθέτει και ταυτόχρονα δημιουργεί τον πολιτισμό. Παρ΄όλο την αναγνώριση του σημαντικού ρόλου της μητριαρχίας στην εξέλιξη του πολιτισμού, ο Μπαχόφεν βλέπει την πατριαρχία ως ένα ανώτερο στάδιο. ''Έχοντας κατά νου αυτό το κατώτερο στάδιο ύπαρξης , θα μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε την πραγματική σημασία του υψηλότερου σταδίου, και να δώσουμε στη νίκη της πατριαρχίας την πρέπουσα θέση στην εξέλιξη της ανθρωπότητας'' ¹⁰¹.

Στη συνέχεια λέει κάτι εντυπωσιακό. Θεωρεί το πέρασμα από τη μητριαρχία στην πατριαρχία ως το πιο σημαντικό σημείο στην ιστορία της σχέσης των δύο φύλων, ενώ ταυτόχρονα αυτή η μετάβαση σηματοδοτεί μια κρίσιμη αλλαγή στη σκέψη του ανθρώπου. ''Το Δημητριακό και το Αφροδισιακό-εταιρικό στάδιο, και τα δύο διατηρούν την πρωταρχικότητα της μητρότητας , και είναι μόνο η μεγαλύτερη ή η μικρότερη αγνότητα της αποτύπωσής της, αυτή που διαχωρίζει αυτές τις δύο μορφές ύπαρξης. Αλλά με τη μετάβαση στο πατρικό σύστημα προκύπτει μια αλλαγή θεμελιακής αρχής: η παλαιότερη αντίληψη ξεπερνιέται. Μια εντελώς νέα συμπεριφορά κάνει εμφανή την παρουσία της. Η σύνδεση μιας μητέρας με το παιδί της βασίζεται σε μια υλική σχέση, γίνεται αντιληπτή μόνο με την βοήθεια των αισθήσεων και παραμένει πάντα μια φυσική αλήθεια. Αλλά ο πατέρας, ως δημιουργός αναπαριστά μια τελείως διαφορετική αρχή. Βρισκόμενος σε μια μη εμφανή σχέση με το παιδί, δεν μπορεί ποτέ, ακόμα και αν βρίσκεται σε μια συζυγική σχέση με τη μητέρα,να αποβάλλει έναν νοητό χαρακτήρα. Συνδέεται με τους απογόνους μόνο μέσω της μεσολάβησης της μητέρας, πράγμα που τον καθιστά την απομακρυσμένη δύναμη επιρροής. Ως μια πηγή προστασίας, ο άντρας αποκαλύπτει μια μη υλικότητα αντίθετα με την μητέρα η οποία προσφέρει το καταφύγιο και την τροφή, και η οποία εμφανίζεται ως ύλη (ελληνικά στο πρωτότυπο), και ως χώρα και δεξαμενή γενέσεως (ελληνικά στο πρωτότυπο), ως τιθήνη (ελληνικά στο πρωτότυπο -η τροφός). Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της πατρότητας μας οδηγούν σε ένα συμπέρασμα : ο θρίαμβος της πατρότητας φέρνει μαζί της την απελευθέρωση του πνεύματος από τις λειτουργίες της φύσης, μια εξύψωση της ανθρώπινης ύπαρξης πάνω από τους νόμους της υλικής ζωής'' ¹⁰².

''Η πνευματική ζωή αναδύεται πάνω από τη σωματική ύπαρξη και η σχέση με τις κατώτερες σφαίρες ύπαρξης περιορίζεται στα φυσικά χαρακτηριστικά. Η μητρότητα ανήκει στη φυσική πλευρά του ανθρώπου, το μόνο πράγμα που μοιράζεται με τα ζώα: η πατρική-πνευματική αρχή ανήκει στον άντρα και μόνο σε αυτόν. Εδώ, αυτός σπάζει τα δεσμά με τη γη, και σηκώνει τα μάτια του στα υψηλότερα στρώματα του κόσμου. Η νικηφόρα πατρότητα συμμαχεί με το ουράνιο φως, ενώ η μητρότητα είναι συνεδεμένη με τη γη που γεννά όλα τα πράγματα, η θεμελίωση του πατρικού δικαίου αναπαρίσταται ως μια πράξη ενός ουράνιου ηλιακού ήρωα, ενώ η υπεράσπιση του μητρικού δικαίου ως το βασικό καθήκον μιας χθόνιας μητέρας θέας'' ¹⁰³.

Αυτό που ουσιαστικά ισχυρίζεται ο Μπαχόφεν, είναι ότι η πατριαρχία αποτελεί ένα ανώτερο στάδιο εξέλιξης της ανθρωπότητας, όχι λόγω κάποιας ανάπτυξης των μέσων παραγωγής, ή διαφόρων τεχνολογικών ανακαλύψεων αλλά γιατί πλέον ο άνθρωπος (και συγκεκριμένα ο άνδρας) συνδέεται μέσω μιας νοητής-πνευματικής σχέσης με τους απογόνους του, σε αντίθεση με τη μητέρα που η σχέση της με τα παιδιά της είναι καθαρά βιολογική, φυσική. Αν δηλαδή το μητρικό δίκαιο αντιπροσωπεύει το σαρκικό, γήινο και φυσιοκρατικό στάδιο του ανθρώπου, η πατριαρχία αντιπροσωπεύει το πνευματικό, διανοητικό και υπερβατικό . Είναι εμφανές ότι αυτό ακριβώς που αποτελεί σύμφωνα με τις φεμινίστριες τη πηγή δύναμης των γυναικών (δηλαδή η φυσική-βιολογική σχέση μητέρας-παιδιού) είναι , σύμφωνα με τον Μπαχόφεν,η αιτία της στασιμότητάς τους και της προσκόλλησής τους στο γήινο .Η ηλιακή φάση της ανθρωπότητας σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει πραγματοποιήσει μια διανοητική υπέρβαση . ''Το μητρικό δίκαιο εδράζεται στην υλική φύση της γυναίκας. Στους μύθους που μνημονεύουμε η γυναίκα εξισώνεται με τη γη..Γη (earth) και γυνή (woman) ή Γαία , είναι το ίδιο. Η γυναίκα παίρνει τη θέση της γης και συνεχίζει την αρχέγονη μητρότητα της γης ανάμεσα στους θνητούς'' ¹⁰⁴. Το αρσενικό γονιμοποιό στοιχείο συμβολίζεται με το νερό , το οποίο ενώνεται με το υλικό στοιχείο τη γης .

''Όσο η θρησκεία αναγνωρίζει ως βάση για την γεννητική αρχή την γήινη ουσία, ο νόμος της ύλης επικρατεί : ο άνθρωπος εξισώνεται με μια, χωρίς μοίρα, κατώτερη δημιουργία και το μητρικό δίκαιο με την αναπαραγωγή του ζώου και του ανθρώπου. Αλλά όταν η δημιουργική αρχή αποσυνδέεται από την γήινη ύλη, και ενώνεται με τον ήλιο, ένα ανώτερο στάδιο εδραιώνεται. Το μητρικό δίκαιο παραμένει στα ζώα και η ανθρώπινη οικογένεια περνά στο πατρικό δίκαιο'' ¹⁰⁵.

''Όλα στηρίζουν το συμπέρασμα ότι το μητρικό δίκαιο αναφέρεται στην ύλη, και σε ένα στάδιο της θρησκείας που γνωρίζει μόνο την ζωή του σώματος'' ¹⁰⁶.

Έτσι, σύμφωνα με το σχήμα του Μπαχόφεν, οι σεξουαλικές σχέσεις στο στάδιο της πατριαρχίας δεν είναι απλά σαρκικές απολαύσεις (όπως συνέβη στο στάδιο του εταιρισμού), δεν είναι απλά μέσο απόκτησεις παιδιών (όπως στο στάδιο της μητριαρχίας) αλλά εκφράζουν πρωτίστως πνευματικούς- διανοητικούς δεσμούς. Υπό αυτήν την έννοια, ο Μπαχόφεν βρίσκει στην ομοφυλοφιλία (τόσο στην αντρική όσο και τη γυναικεία) μια ανώτερη σχέση, και το να ισχυριστεί κανείς κάτι τέτοιο την εποχή εκείνη είναι , αν μη τι άλλο, τουλάχιστον εντυπωσιακό. Υποστήριξε ότι ''οι Ορφικοί άρρενες έρωτες έπαιξαν έναν ζωτικό ρόλο στην πολιτιστική ανάπτυξη του ανθρώπου'' ¹⁰⁷. Τέτοιου είδους έρωτας προάγει την πνευματική σύνδεση δύο ανθρώπων. Το ίδιο ίσχυε και τον λεσβιακό έρωτα. '' Ο έρωτας των γυναικών για το ίδιο τους το φύλο ήταν παρόμοιος με τον ορφικό ''άρρενες έρωτες''...Και εδώ ο σκοπός ήταν να ξεπεραστεί ο χαμηλότερος αισθησιασμός , να μετατραπεί η σωματική ομορφιά σε μια εξαγνισμένη ψυχική ομορφιά''.¹⁰⁸.

Η ιστορική πάλη ανάμεσα σε μητριαρχία και πατριαρχία .Ελλάδα, Μακεδονία, Ρώμη. Τρείς φάσεις αυτού του πολέμου.

Ο Μπαχόφεν έβλεπε την ιστορία ως το αποτέλεσμα της πάλης των δύο φύλων, με νίκες του ενός πάνω στο άλλο, με βήματα μπρος και πίσω ''Στη μάχη των δύο φύλων ,η οποία τελειώνει με τη νίκη του άντρα , κάθε σημαντικό σημείο καμπής συνδέεται με την αντίδραση εναντίον του προηγούμενου συστήματος'' ¹⁰⁹.Αντίθετα με τις φεμινίστριες που βλέπουν την ιστορική εξέλιξη ως μια αντίδραση και κάθοδο (από τη μητριαρχία στην πατριαρχία), ο Μπαχόφεν βλέπει την πρόοδο μέσα από βήματα εμπρός και πίσω .Για παράδειγμα η Ρώμη εκπροσωπεί το αντρικό-πνευματικό -δυτικό στοιχείο ,που επιβλήθηκε στο ελληνιστικό-ανατολικό- και δέσμιο της ύλης στοιχείο. Η Ρώμη νίκησε όλες τις μητριαρχικές -ανατολικές κοινωνίες (Καρχηδόνα, Ετρούσκους, κ.α) και επίσης έβαλε τέλος στη διονυσιακή λατρεία που εξαπλώθηκε στα ελληνιστικά χρόνια . Το Μακεδονικό-αντρικό στοιχείο είχε προηγουμένως νικήσει την μητριαρχική ανατολή της Ασίας, και λίγο πριν, οι πατριάρχες Έλληνες είχαν επιβληθεί στους μητριαρχικούς προέλληνες .¹¹⁰. Στα πανάρχαια χρόνια, η καταπίεση των γυναικών οδήγησε στη συζυγική μητριαρχία, ο Αμαζονισμός προκάλεσε με τη σειρά του την αντίδραση των αντρών και σε κάποιες περιπτώσεις την επαναφορά των φυσικών σχέσεων (π.χ Λυκία) ενώ σε άλλες την πτώση της μητριαρχίας και την ανάδυση του πατρικού δικαίου (κάτι που συνδέεται με τον Ηρακλή, τον Απόλλωνα, κ.α).''Η ανάδυση του πατρικού δικαίου ξεκινά με τον πόλεμο εναντίον των Αμαζόνων'' ¹¹¹.Το σημαντικό στοιχείο βέβαια είναι ότι , παρά τις ιστορικές ανακρίβειες και τον ιδεαλιστικό τρόπο ανάγνωσης της ιστορίας, πρόκειται για μια διαλεκτική ερμηνεία .Ο ίδιος έλεγε: ''Γιατί όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα είναι η κατάχρηση και η παρακμή αυτό που παρέχει το κίνητρο για την εξέλιξη'' ¹¹² .

Για τον Μπαχόφεν βλέπουμε δηλαδή ότι η ιστορία είναι το πεδίο σύγκρουσης των δύο αυτών κόσμων :της πατρότητας και της μητρότητας. Τα ιστορικά γεγονότα είναι το ξεδίπλωμα της μάχης ανάμεσα στο θηλυκό και το αρσενικό ( εδώ βλέπουμε μια ταύτιση απόψεων πάνω στην ανάγνωση των κινητήριων δυνάμεων της ιστορίας ανάμεσα σε Μπαχόφεν και φεμινισμό, άσχετα αν για τον ένα πρόκειται για παρακμή και για τον άλλο πρόοδο ).

Σύμφωνα με τον Μπαχόφεν ,η μετάβαση από τη μητριαρχία στην πατριαρχία φαίνεται και στο πώς ο Ελληνισμός αναπτύχθηκε σε βάρος των προ-ελληνικών μητριαρχικών κοινωνιών.Ο μητριαρχικός τύπος παρατηρείται κυρίως ανάμεσα στο προ-ελληνικά φύλα και συντροφεύει τον αρχαϊκό πολιτισμό. Λέλεγες, Πελασγοί, Μινωίτες, Αρκάδες, υπήρξαν μητριαρχικές κοινωνίες, σε αντίθεση , λέει ο Μπαχόφεν, με την ελληνική πατριαρχική κοινωνία που ακολούθησε( μια ιδέα που ενστερνίζεται η πλειοψηφία των φεμινιστριών)''Ο Ελληνισμός είναι εχθρικός σε έναν τέτοιο κόσμο. Το πρωτείο της μητρότητας εξαφανίζεται και μαζί της αυτά που την συνοδεύουν . Η πατριαρχική εξέλιξη δίνει έμφαση σε ένα τελείως διαφορετικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης , το οποίο αντανακλάται σε τελείως διαφορετικές κοινωνικές μορφές και ιδέες. Στην Αίγυπτο, ο Ηρόδοτος βλέπει το ακριβώς αντίθετο των Ελλήνων , και ειδικά στον Αττικό πολιτισμό . Σε σύγκριση με τις γύρω ελληνικές πόλεις, η Αίγυπτος τον εντυπωσίασε σαν ένας ολότελα διαφορετικός κόσμος. Εάν ο ''πατέρας της Ιστορίας'' είχε υποβάλλει στην ίδια παρόμοια σύγκριση τις δύο περιόδους της ελληνικής εξέλιξης, θα είχε εκπλαγεί το ίδιο με την αντίθεση ανάμεσά τους. Γιατί η Αίγυπτος είναι η τυπική γη της μητριαρχίας, ολόκληρος ο πολιτισμός της είναι χτισμένος καθολικά πάνω στη μητρική θρησκεία, στην προτεραιότητα της Ίσιδας πάνω στον Όσιρι, παρουσιάζει χτυπητές ομοιότητες με αναρίθμητα μητριαρχικά φαινόμενα που εμφανίζονται στους προ-ελληνικούς λαούς. Και η ιστορία μας παρέχει ακόμα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ίδιας αντίθεσης ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς. Στα μέσα του Ελληνικού κόσμου, ο Πυθαγόρας αναβίωσε τη θρησκεία και τον τρόπο ζωής πάνω στα παλιά θεμέλια , προσπάθησε να δώσει μια νέα ώθηση στις ήδη υπάρχουσες και να ικανοποιήσει τις βαθύτερες θρησκευτικές ανάγκες του ανθρώπου με το να αναστήσει τα μυστήρια των χθόνιων-μητρικών λατρειών. Τελικά, ο Πυθαγοριανισμός δεν εξελίσσει τον Ελληνισμό, αλλά τον μάχεται.Όπως λέει μια από τις πηγές μας:μια πανάρχαια πνοή τον διαπνέει. Οι ρίζες του βρίσκονται, όχι στη σοφία των Ελλήνων, αλλά στις πιο αρχαίες γνώσεις της Ανατολής, του απαράλλαχτου Αφρικανικού και Ασιατικού κόσμου. Ο Πυθαγόρας έψαχνε τους οπαδούς του κυρίως ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους των οποίων η προσκόλληση στην αρχαία παράδοση φαινόταν να εμφανίζει την πιο στενή σχέση με το δόγμα του, ειδικά ανάμεσα στις φυλές και τις πόλεις της Εσπερίας (Ιταλία) , μια γη η οποία φαίνεται ότι είχε διατηρήσει ακόμα και μέχρι και τις μέρες μας θρησκευτικά στάδια που είχαν εξαφανιστεί από οπουδήποτε αλλού'' ¹¹³.

Και συνεχίζει: ''Μόνο το χθόνιο-μητρικό μυστήριο της Πελασγικής θρησκείας μπορεί να ταιριάξει με τις Πυθαγόρειες γυναίκες. Οι πράξεις τους και η πνευματική τους συμπεριφορά δεν μπορεί να εξηγηθεί με τη γενική ιδέα του κλασσικού ελληνισμού'' ¹¹⁴ .

Το πώς η πατριαρχία αντικατέστησε τη μητριαρχία στον ελληνικό χώρο, ο Μπαχόφεν το εξηγεί αναλύοντας το μύθο του Διονύσου. Πίστευε ότι η διάδοση της Διονυσιακής λατρείας άλλαξε άρδην το σκηνικό που επικρατούσε κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης του σταδίου του εταιρισμού με το Δημητριακό στάδιο. Πρόκειται για μια καταστροφική εξέλιξη-μια ιστορική οπισθοδρόμηση σύμφωνα με τον Μπαχόφεν. Ο Διόνυσος υπήρξε αντίθετος με το μητριαρχικό στάδιο ,ειδικά στην πιο ακραία του έκφραση, αυτή των Αμαζόνων.Ενάντιος στη γυναικεία υποτίμηση που οι Αμαζόνες εξέφραζαν, ζητούσε την επικράτηση του σταθερού γάμου, την αναγνώριση της ιερής φύσης της μητρότητας, ενώ παράλληλα επιθυμούσε την αναγνώριση της ανωτερότητας της δικής του φαλλικής-αρσενικής φύσης. Υπό αυτήν την έννοια υπάρχει μια φαινομενική αντίφαση στον Διόνυσο : από τη μια στηρίζει το Δημητριακό -σταθερό γάμο, από την άλλη φαίνεται να υπήρξε μια από τις βασικές αιτίες νίκης της πατρικής αρχής. Ο Διόνυσος βρίσκεται αντίθετος με το εταιρικό στάδιο, αλλά παράλληλα και με τον Αμαζονισμό. Ως ''τελεσίγαμος'' είναι ο άγγελος του ''ιερού γάμου'', ''δείχνει στη γυναίκα τον σπουδαίο νόμο που μόνο με αυτόν η φύση της μπορεί να βρει την τελική ειρήνη''¹¹⁵. Αυτός ο νόμος δεν ήταν άλλος παρά ο ''ατομικός γάμος''. Ουσιαστικά, ο Διόνυσος εκφράζει την αδυναμία των γυναικών ως Αμαζόνες , να είναι δηλαδή ταυτόχρονα πολεμίστριες , μητέρες και παράλληλα να ασχολούνται με τα προβλήματα διοίκησης της κοινότητας. ''Μια από τις πιο βασικές αιτίες για τον ραγδαίο θρίαμβο του νέου Θεού ήταν ο ακραίος τρόπος ζωής των Αμαζόνων της παλιάς μητριαρχίας και της καθολικής βαρβαρότητας που είναι αδιαχώριστα μεταξύ τους. Όσο πιο απόλυτος ο νόμος της μητρότητας, τόσο λιγότερο οι γυναίκες ήταν ικανές να διατηρήσουν το αφύσικο μεγαλείο της ζωής των Αμαζόνων. Με χαρά καλωσόρισαν αυτόν τον Θεό,του οποίου ο συνδυασμός της αισθησιακής ομορφιάς και της ανώτερης ακτινοβολίας τον έκαναν διπλά δελεαστικό. Ο ενθουσιασμός των γυναικών για αυτή τη λατρεία ήταν ακατανίκητος . Σε σύντομο διάστημα η αποφασιστική αντίσταση της μητριαρχίας των Αμαζόνων στον νέο Θεό, μετατράπηκε σε μια εξίσου αποφασιστική αφοσοίωση. Οι πολεμοχαρείς γυναίκες , που προηγουμένως είχαν επικεντρωθεί σε έναν πόλεμο με τον Διόνυσο, έγιναν ο σταυροφορικός στρατός των ηρώων. Η μια ακρότητα ακολούθησε την άλλη αποδεικνύοντας το πόσο δύσκολο είναι για τις γυναίκες να ακολουθήσουν έναν μέσο δρόμο. ''¹¹⁶.

Ο Διόνυσος συνεχίζει ο Μπαχόφεν, είναι ένας Θεός των γυναικών. Σε αυτές αποκαλύφθηκε και ήταν αυτές που πρώτα διέδοσαν τη λατρεία του. Όμως, τελικά, η Διονυσιακή θρησκεία υποτίμησε τη Δημητριακή ηθική σε έναν Αφροδίσιο εταιρισμό και για αυτό ο Μπαχόφεν μίλησε για τη θρησκεία του Διονύσου ως ένα αντιδραστικό φαινόμενο . Η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοιου είδους αναφορές. Το αρχικό δέσιμο του Διονύσου με τη Δήμητρα, αντικαταστάθηκε από το δέσιμό του με την Αφροδίτη και τις παρόμοιες θεότητες. Τα σύμβολα της Δήμητρας (το στάχι, ο σπόρος κ.α) αντικαταστάθηκαν από τα βακχικά σταφύλια. Ο Μπαχόφεν βλέπει μια οπισθοχώρηση της αξίας της γυναίκας από αυτήν την ''επιστροφή'' στην ύλη και τις απολαύσεις'' ¹¹⁷.

Ο Μπαχόφεν σημειώνει τη σύνδεση που κατανοούσαν οι αρχαίοι ότι υπάρχει ανάμεσα στην σαρκική σαγήνευση και την πολιτική χειραφέτηση, υπό την έννοια ότι το δεύτερο προκύπτει πάντα όταν το πρώτο καταντά τυρρανία.Καθόλου τυχαία, συνεχίζει, η Διονυσιακή θρησκεία έγινε αποδεκτή τόσο από την τάξη των δούλων, όσο και από τύρρανους όπως οι Πτολεμαίοι, οι Καίσαρες, κ.α ,αφού ευνοήσε την ανάπτυξη της δημοκρατίας πάνω στην οποία , οι τύρρανοι αυτοί στήριξαν την εξουσία τους.¹¹⁸.

Πρόκειται για μια σύγκρουση δύο κόσμων (πατριαρχία-μητριαρχία) που αποτυπώνεται στους μύθους. . Στις περιπέτειες του Ορέστη βρίσκουμε την επικράτηση της πατρότητας. Σύμφωνα με τον παλιό νόμο , ο Ορέστης (ο γιός του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, ο οποίος σκότωσε τη μητέρα του επειδή εκείνη είχε φονεύσει τον πατέρα του μαζί με τον εραστή της) αισθάνθηκε τύψεις , αλλά πλέον, σύμφωνα με τον καινούργιο νόμο ,αυτόν του Απόλλωνα, ο Ορέστης αντιπροσωπεύει την επικράτηση του νέου-φωτεινού ήρωα που δίνει τέλος στη μητριαρχία.''Δεν πρόκειται για μια διαλεκτική αντίθεση, αλλά για μια ιστορική πάλη, και οι ίδιοι οι Θεοί αποφασίζουν την έκβασή της. Η παλιά εποχή πεθαίνει και μια άλλη, η εποχή του Απόλλωνα, αναδύεται μέσα από τα συντρίμια της. Ένα νέο ήθος αναδύεται, διαμετρικά αντίθετο στο παλιό. Η ιερότητα της μητέρας δίνει τη θέση της σε εκείνη του πατέρα,η νύχτα παραχωρεί την προτεραιότητα στην ημέρα, η αριστερή μεριά στη δεξιά, και είναι μόνο μέσω της αντίθεσης που ο χαρακτήρας των δύο σταδίων ξεχωρίζει φανερά '' ¹¹⁹.

Ο Μπαχόφεν βλέπει στους Πελασγούς προέλληνες και τη φυσιοκρατία τους, την επικράτηση της υλιστικής-μητριαρχικής κοινωνίας, ενώ στους Έλληνες την επικράτηση της διανοητικής ανάπτυξης που φέρνει η πατριαρχία. ''Στο ένα χέρι ( εννοεί τους προ-έλληνες) βρίσκουμε την επιβεβαίωση της φύσης , στο άλλο (εννοεί τους Έλληνες) το ξεπέρασμα της φύσης'' ¹²⁰.

Η μητριαρχία εκφράζει το Δημητριακό στάδιο όπου οι άνθρωποι είναι ικανοποιημένοι με αυτά που τους προσφέρει η καλλιεργημένη γη, αντίθετα, οι πατριάρχες Έλληνες επιθυμούν να κατακτήσουν τα πάντα. Για τους Έλληνες , η αθανασία δεν βρίσκεται στην γυναίκα που γεννά τον άνθρωπο, αλλά στη δημιουργική αρχή του άντρα. ¹²¹.

Οι κάτοικοι της Αθήνας , αν και έχουν ρίζες στους Πελασγούς, εν τούτοις εκπροσωπούν την επικράτηση του πνεύματος του πατριάρχη Δία.Καθόλου τυχαία αντικατέστησαν την -χωρίς την παρουσία πατέρα -γέννηση ενός Θεού, (ιδέα δημοφιλής της εποχή της μητριαρχίας) με την -χωρίς την παρουσία μητέρας- γέννηση μιας Θεάς , της Αθηνάς δηλαδή η οποία γεννήθηκε μέσα από το κεφάλι του Δία,μια διανοητική εξέλιξη δηλαδή Πρόκειται για μια τελείως διαφορετική ανάγνωση του μύθου της γέννησης της Αθηνάς , αυτή που κάνει ο Μπαχόφεν, σε σχέση με την ανάγνωση που κάνουν οι φεμινίστριες . Η Αθηνά εκπροσωπεί τη μεταστροφή των Αμαζόνων, είναι άλλωστε μια πολεμίστρια που γεννήθηκε από το κεφάλι ενός άνδρα.Η πόλη της Αθήνας είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της πόλης που εξελίχθηκε από τη μητριαρχία στην πατριαρχία : ''Σε αυτήν, ο πολεμοχαρής Αμαζονισμός των παλιών ημερών επανεμφανίζεται με την διανοητική μορφή'' ¹²².Ο Μπαχόφεν, σε αντίθεση με τον Αριστοφάνη που λέει στις Εκκλησιάζουσες ότι η μητριαρχία δεν υπήρξε ποτέ στην Αθήνα, πίστευε ότι η Αθήνα υπήρξε κάποτε βαθιά μητριαρχική¹²³''Η πόλη, που η παλαιότερη ιστορία της φανερώνει ίχνη μητριαρχίας , ανέπτυξε την πατριαρχία στον πιο υψηλό βαθμό, και με μια μονόπλευρη υπερβολή καταδίκασε τη γυναίκα σε ένα επίπεδο κατωτερότητας ,που εκπλήσσει ιδιαίτερα με την αντίθεση της με τα θεμέλια των Ελευσίνιων μυστηρίων'' ¹²⁴ .

Από την άλλη μεριά, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Μπαχόφεν , έβλεπε τη Σπάρτη ως μια επιβίωση της μητριαρχίας. Η Δωρική ενδυμασία των γυναικών απεδείκνυε σύμφωνα με τον Μπαχόφεν την ύπαρξη της μητριαρχικής κοινωνίας σε αντίθεση με την ιωνική ενδυμασία που ήταν πολύ πιο συντηρητική και καταπιεστική για τις γυναίκες .Άλλωστε , οι καθαρά Δωριείς Σπαρτιάτες υπήρξαν πολύ πιο μητριάρχες από τους Ίωνες Αθηναίους. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που ο Αριστοτέλης σύμφωνα με τον Πλούταρχο, επέκρινε τον Λυκούργο για την ελευθερία που έδινε ο νόμος του στις γυναίκες . Ο Μπαχόφεν αναφέρει ότι ''οι τίτλοι τιμής μεσσόδομα (κυρία του σπιτιού) και δέσποινα (γυναίκα που διατάζει) συχνά απονέμονταν στις γυναίκες της Σπάρτης''¹²⁵.

Η γυναίκα βρισκόταν σύμφωνα με τον Μπαχόφεν σε πλεονεκτική θέση στις πιο απολίτιστες κοινωνίες, όπως υπήρξαν ακριβώς οι Δωρικές. ''Η πρόοδος του πολιτισμού δεν είναι ευνοϊκή για τη γυναίκα. Βρίσκεται στα καλύτερά της στην αποκαλούμενη βαρβαρική περίοδο, οι ύστερες εποχές καταστρέφουν την ηγεμονία της, καταστέλουν τη φυσική ομορφιά της, την περιστέλουν ,από την υψηλή θέση που απολάμβανε ανάμεσα στις δωρικές φυλές ,στην καλυμμένη από κοσμήματα δουλοπρέπεια που συναντούμε συχνά στην Ιωνία και την Αττική, και τελικά, την καταδικάζει να ανακτήσει μέσω της πορνείας την επιρροή που της είχαν αποστερήσει μέσω των γαμικών σχέσεων. Όλα αυτά τα φαινόμενα αποκαλύπτουν τον ίδιο νόμο: όσο πιο πρωτόγονοι οι λαοί, τόσο περισσότερο η αρχή της γυναικείας φύσης θα κυριαρχεί στη θρησκευτική ζωή και τόσο πιο υψηλή θα είναι η κοινωνική ζωή της γυναίκας. Η μητριαρχία είναι η κληρονομιά αυτών των λαών που ο Στράβων αποκαλεί βάρβαρους'' ¹²⁶.

Όπως και να'χει για τον Μπαχόφεν οι Έλληνες αντιπροσωπεύουν σε ιστορικό επίπεδο τη νίκη της πατριαρχίας. Με την επικράτηση των πατριαρχών Ελλήνων, η πατριαρχία ξεκινά τον πόλεμο στην ''λάγνα'' και μητριαρχική Ανατολή. Η μάχη ανάμεσα στη μητριαρχία και την πατριαρχία , εκφράζεται και από τη μάχη ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση. Σε επίπεδο γεωγραφίας αυτή η σύγκρουση αντικατοπτρίζεται στη σύγκρουση του Ασιατικού κόσμου (που ταυτιζεται με το στάδιο της Αφροδίτης ) και του Ελληνικού κόσμου (που ταυτίζεται με τη συζυγική αρχή της Ήρας).¹²⁷.

Ο Αλέξανδρος υπήρξε ο νικητής του ελληνικού-δυτικού -πατριαρχικού κόσμου πάνω στην μητριαρχική ανατολή. Τελικά από τη σύγκρουση αυτή (ανάμεσα δηλαδή στην αγνότητα της ηλιακής πατριαρχικής θρησκείας που εξέφραζε ο Αλέξανδρος και το σκότος της λατρείας της υλικής μητρότητας που εξέφραζε η Ανατολή) επιστρέφει με μεγαλύτερη δυναμική η λατρεία του Διονύσου, ο οποίος αντιπροσωπεύει, ως φαλλικός , την υλική πατρότητα , όχι την υπερβατική πατρότητα . Το μητρικό στοιχείο ηττήθηκε στο πολιτικό επίπεδο , αλλά επέστρεψε στο θρησκευτικό όπου τελικά πήρε τη νίκη . ''Οι νέες νίκες της μητρικής αρχής ενάντια στην αποκάλυψη της καθαρά πνευματικής πατρότητας δείχνουν το πόσο δύσκολο ήταν για τους άντρες , σε όλες τις εποχές , και μέσω διάφορων θρησκευτικών σχηματισμών, να ξεπεραστεί η αδράνεια της υλικής φύσης και να επιτευχθεί η ανώτερη κλίση , η υποταγή της γήινης ύπαρξης στην αγνότητα της θεϊκής πατρικής αρχής'' ¹²⁸.Ενώ ο Απόλλωνας εκφράζει την αγνότητα της πατρότητας, ο Διόνυσος εκφράζει την υλική απόλαυση της πατρότητας. Τελικά επικράτησε η διονυσιακή λατρεία. Η σύγκρουση ανάμεσα στη διανοητική αρσενική αρχή που ενσάρκωσε ο Αλέξανδρος και την υλική αρχή του Ασιατο-αιγυπτιακού κόσμου οδήγησε σε έναν τρίτο δρόμο που τελικά παρέκαμψε την αγνή πατρική αρχή. Καθόλου τυχαία , ο οίκος των Πτολεμαίων λάτρευε όσο κανείς τον Διόνυσο.¹²⁹.

Σε αυτό το πισωγύρισμα, στη τελική φάση, ήταν οι Ρωμαίοι εκείνοι που θα δώσουν το τελειωτικό χτύπημα εκ μέρους της πατριαρχίας στη μητριαρχία: ''Η διανοητική αρχή του Δελφικού Απόλλωνα δεν μπορούσε να αφήσει το αποτύπωμά της στη ζωή του παλαιότερου κόσμου, ήταν αδύναμη για να ξεπεράσει την κατώτερη- υλική οπτική της σχέσης των δύο φύλων. Η ανθρωπότητα χρωστά την τελειωτική νίκη της πατρότητας στην Ρωμαϊκή πολιτική ιδέα , η οποία της έδωσε μια άμεση νομική μορφή και κατά συνέπεια την οδήγησε να αναπτυχθεί σε όλες τις σφαίρες της ζωής.Έκανε αυτήν την αρχή το θεμέλιο όλης της ζωής και τη διαφύλαξε εναντίον της παρακμής της θρησκείας, την κατάρρευση των ηθών, και μιας δημοφιλούς επιστροφής των μητριαρχικών ιδεών. Ο Ρωμαϊκός νόμος επεξεργάστηκε την παραδοσιακή αρχή του εναντίον όλων των επιθέσεων και των απειλών της Ανατολής, εναντίον της διάδοσης της μητρικής θρησκείας της Ίσιδος και της Κυβέλης, και ακόμα εναντίον του διονυσιακού μυστηρίου''¹³⁰.Ο Αύγουστος μας θυμίζει έναν νέο Ορέστη, υιοθετημένος και αυτός, εκδικείται το θάνατο του πνευματικού του πατέρα, και θεώρησε τη βασιλεία του ως την αυγή μιας νέας Απολλώνειας εποχής. ¹³¹. Όσο αφορά τους Ρωμαίους, πίστευε ότι η μετάβαση από τη μητριαρχία στην πατριαρχία, εκφράστηκε στον υπέρτατο βαθμό στη Ρώμη. ''Κανείς άλλος λαός δεν ανέπτυξε σε τόσο βαθμό την εξουσία (potestas, authority)πάνω στις γυναίκες και τα παιδιά''¹³². Πράγμα, που πολύ φυσικά , για τον Μπαχόφεν οδήγησε στην Αυτοκρατορία.

Το γεγονός ότι η μητριαρχία συνδέθηκε από τον Μπαχόφεν με μια ειρηνική κοινωνία δεν έρχεται σε αντίφαση με την ιδέα ότι οι μητριαρχικές κοινωνίες μπορούσαν να είναι εξίσου ικανές να διεξάγουν πόλεμο. Ο Μπαχόφεν διαφωνεί με την άποψη πολλών που υποστήριζαν ότι οι μητριαρχικές κοινωνίες είναι κοινωνίες όπου οι άντρες είναι δειλοί και άβουλοι. Αντίθετα, ισχυρίζεται ότι κοινωνίες όπως οι Λύκιοι, οι Κρήτες , οι Κάρες έχουν να επιδείξουν πολεμικό θάρρος σε συνδυασμό με πολεμικές αρετές. Μάλιστα παραθέτει τον Αριστοτέλη ο οποίος έλεγε ότι

όλοι οι πολεμοχαρείς και φιλοπόλεμοι λαοί εξουσιάζονται από γυναίκες. ΄'Οχι μόνο η μητριαρχία δεν αποκλείει τις πολεμικές αρετές, αλλά τις ενθαρρύνει κι όλας. Το πολεμικό ιππικό ταυτίζεται με τις θρησκείες των γυναικών. ''Το θάρρος στη μάχη και ο σεβασμός των γυναικών υπήρξαν από πάντα αξίες των ανδροπρεπών και ζωηρών λαών'' ¹³³.

Καθόλου τυχαία , χαρή σε αυτά τα χαρακτηριστικά τους, συνεχίζει ο Μπαχόφεν οι μητριαρχικοί, πολεμοχαρείς λαοί υπήρξαν και βαθιά συντηρητικοί. Αυτός είναι και ο λόγος που, λαοί όπως οι Λύκιοι(οι απόγονοι των μητριαρχικών φυλών στη νοτιοανατολική Τουρκία , βλέπε Καταλχογιούκ ή Τσαταλογιούκ) ή οι Λοκροί (οι Λοκροί υπήρξαν απόγονοι των προελληνικών μητριαρχικών φυλών των Λελέγων)διατήρησαν τη μητριαρχία τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.Οι δύο αυτοί λαοί υπήρξαν διάσημοι για την ευνομία και τη σωφροσύνη τους. ''Αναμφίβολα η ανώτερη θέση της γυναίκας ανάμεσά τους αποκαλύπτει ένα ισχυρό συντηρητικό στοιχείο'' ¹³⁴. Είναι μάλιστα γνωστό ότι οι Λύκιοι εξουσιάζονταν με πυγμή από τον λυκιάρχη, τον αρχηγό της Λυκίας.

¹³⁵

Ο Μπαχόφεν κάνει και μια ακόμα σύνδεση ανάμεσα στο πολεμικό ήθος και τη μητριαρχία. Τα παλαιά χρόνια, λέει , που οι αντρές ασχολούνταν μόνο με τον πόλεμο και αναγκάζονταν να φύγουν μακριά, μόνο οι γυναίκες έμεναν πίσω να φροντίζουν τα παιδιά και τις περιουσίες. Οι άντρες συνήθιζαν τότε να εισβάλλουν σε ανοχύρωτες πόλεις , και προέβαιναν σε πλιάτσικο. Μια τέτοια ζωή μπορεί να συνδυαστεί μόνο με τα έθιμα τον ποιμενικών -νομαδικών λαών.Οι γυναίκες έμεναν σπίτι και φρόντιζαν τα κοπάδια και τα παιδιά, προστατευμένες από τους εχθρούς ασχολούμενες μόνο με τους σκλάβους (τους οποίους τύφλωναν) την ώρα που οι άντρες ασχολούνταν με το κυνήγι και τον πόλεμο. ''Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η ρίζα της κυρίαρχης κοινωνικής της θέσης και το αποκλειστικό δικαίωμα της κληρονομιάς.Ο γιός αναμενόνταν να συντηρήσει τον εαυτό του με το κυνήγι και τον πόλεμο.Η κόρη , αποκλεισμένη από τέτοιου είδους ευκαιρίες, εξαρτώταν από τον οικογενειακό πλούτο. Μόνο αυτή κληρονομούσε, ο άντρας είχε τα όπλα του, το τόξο του και το ακόντιό του ήταν μέσα βιοπορισμού του. Αποκτούσε πλούτη για τη γυναίκα και την κόρη του όχι για τον εαυτό του ή τον αρσενικό απόγονό του. Συνεπώς , η μητριαρχία και ο πολεμικός τρόπος ζωής είναι συνακόλουθα'' ¹³⁶.

Όταν οι άντρες εγκαταστάθηκαν σε ένα συγκεκριμένο χώρο, ασχολούμενοι , όχι πλέον με την πολεμική αρπαγή, αλλά με τη χειροτεχνία η μητριαρχία υποχώρησε κάτι που το βλέπουμε και σε πολλούς μύθους¹³⁷.

Η μυθολογία και τα σύμβολα που δηλώνουν σύμφωνα με τον Μπαχόφεν το πέρασμα από τη μητριαρχία στην πατριαρχία.

Από τη στιγμή που η γονεϊκή αναγνώριση μέσω της πατρότητας απαλλάσεται από κάθε υλική-σωματική σύνδεση με τους απογόνους (όπως συνέβαινε με τη μητρότητα), τότε η γενιά αποκτά μια αθανασία. Πρόκειται, όπως λέει ο Μπαχόφεν για μια πρόοδο , μια κάθαρση των γενεών .Το πέρασμα από τη μητριαρχία στην πατριαρχία εκφράζεται στους μύθους με συμβολισμούς για το πέρασμα από τη νύχτα στη μέρα , από τις λάσπες και τη γη στον ουρανό, από τη σελήνη στον ήλιο, από τα αριστερά στα δεξιά. ¹³⁸.

Η ανάδυση των ηλιακών θρησκειών, σύμφωνα με τον Μπαχόφεν, συμβολίζει τη νίκη της πατρότητας πάνω στο σκότος της μητρότητας . ¹³⁹

Η ομοιογένεια των μητριαρχικών κοινωνιών , επιβεβαιώνεται από ορισμένες ιδέες και συμβολισμούς που συναντούμε σε πολλούς πολιτισμούς : ΄Ένα από αυτά είναι η προτίμηση της αριστερής πάνω στη δεξιά πλευρά.'' Η αριστερή πλευρά ανήκει στην παθητική θηλυκή αρχή, ενώ η δεξιά στην ενεργητική αρσενική αρχή''¹⁴⁰.O ρόλος που έπαιζε το αριστερό χέρι της Ίσιδας στην Αίγυπτο (μια βασικά μητριαρχική κοινωνία όπως λέει ο Μπαχόφεν ) μας υποδηλώνει τη σημαντικότητα της αριστερής πλευράς. Ήθη και έθιμα, θρησκευτικές τελετές , τρόπος ένδυσης και κόμμωσης καθώς και αρκετές λογοτεχνικές αναφορές αποκαλύπτουν την ίδια ιδέα, major honos laevarum partium (μεγαλύτερη εκτίμηση στην αριστερή πλευρά). Για τη σύνδεση αριστεράς και μητριαρχίας , ο Μπαχόφεν ισχυρίζεται ότι οι πληβείοι (πλήθος) της Ρώμης θεωρούνταν ότι κατάγονταν από το θηλυκό-μητριαρχικό κομμάτι ενώ οι πατρίκιοι αντλούσαν τον τίτλο τους από τα ανώτερα θρησκευτικά πιστεύω του πατρικού δικαίου (patrem ciere). ¹⁴¹.

Μια άλλη ιδέα που βλέπουμε να επικρατεί στις μητριαρχικές κοινωνίες είναι η προτίμηση στη νύχτα παρά στη μέρα, μια ιδέα που προέρχεται προφανώς από την μήτρα και το σκοτάδι που βιώνει το έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας. Η αριστερή πλευρά και η νύχτα συμβόλιζαν την μητέρα. ''Και εδώ βλέπουμε αρχαία έθιμα: ο υπολογισμός του χρόνου σύμφωνα με τις νύχτες, η επιλογή της νύχτας για την διεξαγωγή της μάχης, για να συμβουλευτεί κανείς μια γνώμη, για να μοιραζόμαστε την άποψή μας, και για να πραγματοποιούνται οι θρησκευτικές τελετές, μας δείχνουν ότι δεν έχουμε να κάνουμε με αφηρημένες φιλοσοφικές ιδέες ύστερης προέλευσης , αλλά με την πραγματικότητα ενός πρώιμου τρόπου ζωής'' ¹⁴². Καθόλου τυχαία στις αρχαίες κοινωνίες επιδείκνυαν μια προτίμηση στο φεγγάρι παρά στον ήλιο, των νεκρών πάνω στους ζωντανούς κ.α . Όλα αυτά υπήρξαν χαρακτηριστικά της μητριαρχικής κοινωνίας. ¹⁴³.

Η σύγκρουση ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό συμβολίζεται και στους μύθους ως σύγκρουση ανάμεσα στον ήλιο και τη σελήνη. Όλοι οι ήρωες που θριάμβευσαν πάνω στη μητριαρχία είναι ηλιακοί ήρωες ¹⁴⁴.''Το μητρικό δίκαιο μπορεί να ταυτοποιηθεί με το φεγγάρι και τη νύχτα, ενώ το πατρικό δίκαιο με τον ήλιο και την ημέρα. 'Η για να το θέσουμε διαφορετικά : στη μητριαρχία η νύχτα έχει προτεραιότητα, γεννώντας τη μέρα από μέσα της , όπως η μητέρα γεννά τον γιό της, στο πατρικό δίκαιο , η ημέρα είναι κυρίαρχη , στέκοντας προς τη νύχτα ως μια επιβεβαίωση στην άρνηση. Το μητριαρχικό σύστημα αντανακλάται στον χρόνο που υπολογίζεται ο οποίος ξεκινά από τα μεσάνυχτα, το πατριαρχικό σύστημα στον χρόνο που υπολογίζεται ξεκινά με την ημέρα. Ο σεληνιακός μήνας συνδέεται με τη μητριαρχία,ο ηλιακός χρόνος με την πατριαρχία'' ¹⁴⁵.

Τα γεγονότα του ουρανού γίνονται η έκφραση των κοσμικών γεγονότων. Τόσο ο ουρανός όσο και η γη υπακούν στους ίδιους νόμους. ''Η εξέλιξη της γης είναι μια προσπάθεια να αντιγραφεί πιστά το κοσμικό πρωτότυπο των ουράνιων σωμάτων . Και αυτή η διαδικασία ολοκληρώνεται μόνο με την κυριαρχία του άντρα πάνω στη γυναίκα , του ήλιου πάνω στο φεγγάρι'' ¹⁴⁶. Ο Μπαχόφεν αναφέρει σαν παράδειγμα την ιστορία του μυθικού πουλιού Φοίνικα, ο οποίος είναι ένα ηλιακό καθαρά ζώο (ακόμα και ο ήλιος σταματά τη διαδρομή του όταν τραγουδά) το οποίο σύμφωνα με διάφορους μύθους εκδικήθηκε το θάνατο του πατέρα του. Στο μύθο του Φοίνικα , το ζώο αυτό δεν έχει μητέρα παρά μόνο πατέρα. Ο ήλιος και όχι το αυγό (που συμβολίζει τη μητρότητα) αναγεννά το ζώο. ¹⁴⁷.

.

1 Παγκόσμια Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια εκδ.Παρθενών Αθήνα 1978.-Δομή τομ.19 2002-2005.

2-''Η Εθνολογία'' ,εκδ. Καρδαμίτσα, σελ.104.

3- Carolyn Fluehr-Lobban :''A Marxist Reappraisal of the Matriarchate'', Current Anthropology vol 20, No2 , June 1979.

4- Lobban στο ίδιο.

5- Σίβυλλα Δημητρίου-Κοτσώνη, Σωτήρης Δημητρίου, ''Ανθρωπολογία και ιστορία'', εκδ. Καστανιώτη σελ. 43.

6-Eισαγωγή του George Boas, στο έργο 'Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973.

7-Jean Servier,στο ίδιο.

8- σελ. Xvii από τον πρόλογο του ανθρωπολόγου George Boas.'Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973.

9-Από την εισαγωγή του Joseph Campell, σελ. Liv.'Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973.

10- Σωτήρης Δημητρίου, ''Η Εξέλιξη του Ανθρώπου, IV Αρχές της Κοινωνικής Οργάνωσης'', εκδ. Καστανιώτη, 1996,σελ 246.

11- δες για παράδειγμα Claude Levi Strauss. ''The Elementary Structures of Kinship''. Εκδ. Beacon Press Boston, 1969, σελ, 409,452, 464.

12- σελ. Xlv της εισαγωγής από τον Joseph Campell, Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973.

13- Φρηντριχ Ένγκελς ''Η καταγωγή της Οικογένειας , της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους''. Εκδ. Θεμέλιο σελ. 114-115.

14- Cynthia Eller, ''The Myth of Matriarchal Prehistory'' , εκδ. Beacon Press,2000 σελ. 6-7 .

15-Σίβυλλα Δημητρίου-Κοτσώνη, Σωτήρης Δημητρίου, ''Ανθρωπολογία και ιστορία'', σελ 48 εκδ. Καστανιώτη.

16- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 ,σελ. 16.Εδώ βέβαια το πράγμα μπερδεύει λίγο,αφού η ιδέα ότι ο άνθρωπος ΄΄οργανώνει τη ζωή του  με βάση το ζωικό ένστικτο'' έχει υποστηρικτές όχι μόνο σε ακροδεξιούς αλλά ακόμα και σε φροϋδικούς , αλλά και υπέρμαχους της λεγόμενης ''σεξουαλικής επανάστασης'' , όπως π.χ ο Βίλχελμ Ράιχ.

17- στο ίδιο, σελ. Xx από τον πρόλογο του George Boas.

18-στο ίδιο, σελ. Xx-xxi από τον πρόλογο του George Boas.

19- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ 102 .

20- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. Xvii από τον πρόλογο του ανθρωπολόγου George Boas.

21-στο ίδιο, σελ. Xl από την εισαγωή του Joseph Campell).

22-στο ίδιο, σελ. 185.

23-στο ίδιο σελ. 12.

24-στο ίδιο, σελ. 49-50 .

25-στο ίδιο σελ. 186.

26-στο ίδιο, σελ. 139.

27-στο ίδιο, σελ. 72.

28-στο ίδιο, σελ. 73.

29-στο ίδιο, σελ.76.

30-στο ίδιο, σελ. 74.

31-στο ίδιο, σελ. 10-11.

32-στο ίδιο, σελ. 26.

33- μη ξεχνάμε άλλωστε τη σημασία του αυγού και το πως αυτό συνδέεται με τη ζωή και στο χριστιανικό Πάσχα .

34- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 29 .

35- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 30.

36-στο ίδιο, σελ. 42 .

37-στο ίδιο, σελ. 42.

38-στο ίδιο, σελ. 47 .

39-στο ίδιο,σελ. 56.

40- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. Xix από τον πρόλογο του ανθρωπολόγου George Boas.

41- στο ίδιο, σελ. Xix από τον πρόλογο του ανθρωπολόγου George Boas.

42- στο ίδιο, σελ. Xix, από τον πρόλογο του George Boas.

43-στο ίδιο, σελ 71.

44- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. Xvi-xvii από τον πρόλογο του George Boas.

45- Sir John Lubbock. ''The Origin Of Civilization and the Primitive Condition of Man :Mental and Social Condition of Savages.'', εκδ. Longmans , Green and Co, 1912

σελ. 80.

46- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. Xxxi από τον πρόλογο του George Boas.

47- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 141.

48- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 134.

49- στο ίδιο, σελ 138.

50-στο ίδιο, σελ. 191.

51- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. Xxxii από τον πρόλογο του George Boas.

52-Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 94.

53- στο ίδιο, σελ. 95.

54- στο ίδιο, σελ. 95.

55-στο ίδιο, σελ. 105.

56- στο ίδιο, σελ. 105.

57- στο ίδιο, σελ. 107.

58-στο ίδιο, σελ. 107.

59- στο ίδιο, σελ. 108.

60- στο ίδιο, σελ. 106.

61-στο ίδιο, σελ. 131 .

62-στο ίδιο, σελ. 132-133.

63-στο ίδιο, σελ. 142.

64-στο ίδιο, σελ. 142.

65-στο ίδιο, σελ. 146.

66-στο ίδιο, σελ. 143 .

67-στο ίδιο, σελ. 143.

68-στο ίδιο, σελ. 143.

69-στο ίδιο, σελ. 143.

70-στο ίδιο, σελ. 144.

71-στο ίδιο, σελ. 144 .

72-Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 Σημ σελ. Xxx-xxxi,από τον πρόλογο του George Boas.

73- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 97 .

74-στο ίδιο, σελ. 98 .

75- σελ. Xxxii από τον πρόλογο του George Boas,Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 .

76-Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 131.

77-στο ίδιο, σελ. 191 .

78-στο ίδιο, σελ. 134 .

79- στο ίδιο, σελ. 192 .

80-στο ίδιο, σελ. 193 .

81-στο ίδιο, σελ. 195.

82-στο ίδιο, σελ. 195 .

83-στο ίδιο, σελ. 194 .

84-στο ίδιο, σελ. 80 .

85-στο ίδιο, σελ. 80-81 .

86-στο ίδιο, σελ. 85 .

87-στο ίδιο, σελ. 86 .

88- στο ίδιο, σελ. 87 .

89-στο ίδιο, σελ. 79 .

90- ο Πλάτων αναφέρεται στους Κρήτες και τη λέξη ''μητρίδα'' που αυτοί χρησιμοποιούν αφού η καταγωγή τους καθορίζεται από τη μητέρα. Πλάτων Πολιτεία-575c .

91- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 71 .

92-στο ίδιο, σελ. 79 .

93-στο ίδιο, σελ. 91 .

94-στο ίδιο, σελ. 92.

95-στο ίδιο, σελ. 92 .

96-στο ίδιο, σελ. 92 .

97-στο ίδιο, σελ. 93 .

98-στο ίδιο, σελ. 140 .

99-στο ίδιο, σελ. 133 .

100-στο ίδιο, σελ. 147 .

101-στο ίδιο, σελ. 109 .

102-στο ίδιο, σελ. 109 .

103-στο ίδιο, σελ. 109-110 .

104-στο ίδιο, σελ. 123 .

105-στο ίδιο, σελ. 129 .

106-στο ίδιο, σελ. 129 .

107-στο ίδιο, σελ. 204 .

108-στο ίδιο, σελ. 204 .

109-στο ίδιο, σελ. 150 .

110-στο ίδιο, δες την εισαγωγή στο The Myth Of Tanaquil .

111- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 154 .

112- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 150 .

113-στο ίδιο, σελ. 89 .

114-στο ίδιο, σελ . 90 .

115- στο ίδιο, σελ.100-101, 202 .

116-στο ίδιο, σελ. 100-101 .

117-στο ίδιο, σελ.101-102 .

118- στο ίδιο , σελ. 102 .

119-στο ίδιο, σελ. 110 .

120-στο ίδιο, σελ. 110.

121-στο ίδιο, σελ. 111 .

122- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 111 .

123- στο ίδιο, σελ. 158 .

124-στο ίδιο, σελ. 111 .

125-στο ίδιο, σελ. 170.

126-στο ίδιο, σελ. 171 .

127- στο ίδιο, σελ. 99 .

128-στο ίδιο, σελ. 118-119.

129- στο ίδιο, σελ. 116-117 .

130- στο ίδιο, σελ. 118.

131-στο ίδιο, σελ. 118 .

132-στο ίδιο, σελ. 147 .

133-στο ίδιο, σελ. 151.

134-στο ίδιο, σελ. 152.

135- Στην περιοχή λάτρευαν τον Απόλλωνα θεωρώντας ότι ο φύλαρχός τους, ο Πάταρος, υπήρξε απόγονός του.Πίστευαν μάλιστα ότι ο Απόλλωνας υπήρξε ο Θεός των Λύκων(Λύκειος Απόλλων) -από όπου και Λυκία- αφού η μητέρα του Λητώ μεταμορφώθηκε ,σύμφωνα με το μύθο ,σε λύκο . Η λέξη Λύκειο (αυτός δηλαδή που προέρχεται από τον Λύκο) από όπου και το σημερινό όνομα του σχολείου προέρχεται από τον ιερό χώρο κοντά στην Αθήνα που λατρευόταν ο Θεός Απόλλωνας και όπου εκεί διπλά υπήρξε το περίφημο γυμνάσιο που δίδαξε ο Σωκράτης και ο Αριστοτέλης.

136-Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 152.

137- Myth, Religion, & Mother Right'', selected writing of J.J.Bachofen. Bollingen Series/Princeton. 1973 σελ. 153.

138-στο ίδιο, σελ. 112.

139-στο ίδιο, σελ. 115.

140-στο ίδιο, σελ. 77.

141-στο ίδιο, σελ. 194.

142-στο ίδιο, σελ. 77 .

143-στο ίδιο, σελ. 77.

144-στο ίδιο, .σελ. 148.

145-στο ίδιο, .σελ. 148 .

146-στο ίδιο, σελ. 149.

147-στο ίδιο, .σελ. 149-150 .